---

SŁOWO WSTĘPNE

Przewielebni Księża Asystenci! Drodzy Członkowie Akcji Katolickiej!

Minęło już dwa lata od powołania Akcji Katolickiej w naszej diecezji. Pamiętamy entuzjazm, z jakim przystępowaliśmy do budowania struktur Akcji Katolickiej w parafiach, nie do końca wiedząc, czym ona będzie. Dzisiaj w diecezji toruńskiej do Akcji Katolickiej należy ok. ponad 1800 członków, ale ów entuzjazm jakby trochę osłabł. Może niektórzy się zawiedli, bo szukali w Akcji Katolickiej sposobu na polityczny sukces, albo chcieli znaleźć miejsce dla realizacji samego siebie. Tymczasem ciągle im powtarzano, że Akcja Katolicka to nie partia polityczna a wstępując do niej trzeba podjąć się odpowiedzialności za Kościół i głoszoną przez Niego naukę Chrystusa.

Biuletyn, który oddajemy do Waszych rąk pokazuje, że chociaż są pewne trudności to jednak w dużej mierze zostały zrealizowane plany, jakie Akcja Katolicka założyła sobie u początku roku 1998. Dotyczy to zarówno programu Zarządu DIAK, jak i realizacji własnych, parafialnych programów działania. Wielu ludzi odwiedziło w Toruniu, Grudziądzu i Chełmnie wystawę poświęconą ks. Jerzemu Popiełuszce, ogromnym zainteresowaniem cieszyły się Wieczory Dialogu Społecznego, w parafiach przyjęła się Jubileuszowa Nowenna w intencji Ojca Świętego. Dopisała frekwencja na III Zjeździe Akcji.

Jak wynika ze sprawozdań, Oddziały Parafialne włączały się w propozycje kierowane do nich przez Zarząd Diecezjalny, ale też inicjowały własne przedsięwzięcia, będące odbiciem aktualnych potrzeb poszczególnych parafii. Powoli, lecz wyraźnie odnajdujemy swoje miejsce w parafialnej rzeczywistości.

Po dwóch latach działania każdy członek Akcji Katolickiej, idąc śladem Prezesa Oddziału przy parafii Świętych Janów w Toruniu, może i powinien zadać sobie pytanie "Czego mi brakuje w Akcji Katolickiej". Każdy jednak powinien również postarać się o poszukanie rozwiązania zauważonych problemów. Widzieć, oceniać i działać to metoda Akcji Katolickiej. Można by więc powiedzieć: zobaczyć niedociągnięcia, ocenić je w świetle nauki Chrystusa i Kościoła oraz zrobić coś, aby sytuacja się poprawiła.

Od erygowania Akcji Katolickiej w naszej diecezji minęły dwa lata. Mamy jednak świadomość, że nawiązujemy do w swych działaniach do Akcji Katolickiej przedwojennej, która prężnie rozwijała się na naszych terenach w ramach diecezji chełmińskiej i gnieźnieńskiej. Przykładem niech będzie opisana w Biuletynie działalność Akcji Katolickiej w Brodnicy.

ks. Marek Borzyszkowski

Diecezjalny Asystent Kościelny

DOKUMENTACJA

 PROTOKÓŁ

z II Zebrania Rady Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej

data, czas: 17 stycznia 1998 r., godz. 1130
miejsce: Parafia Św. Michała Archanioła w Toruniu

Porządek zebrania:

1. Wybór przewodniczącego zebrania,
2. Przedstawienie i zaakceptowanie porządku obrad,
3. Sprawozdanie z rocznej działalności Zarządu Diecezjalnego Instytutu:
-· Tworzenie struktury organizacyjnej - proces i rezultaty - Sekretarz mgr T. Solecki,
- · Sprawozdanie finansowe - Skarbnik mgr P. Frank,
-· Akcja Katolicka Diecezji Toruńskiej po roku - Prezes dr J. Kostrzak,
4. Sprawozdanie Komisji Rewizyjnej,
5. Słowo Asystenta Diecezjalnego Ks. Marka Borzyszkowskiego,
6. Dyskusja nad sprawozdaniem z działalności Zarządu i Komisji Rewizyjnej,
7. Głosowanie nad absolutorium dla Zarządu,
8. Przedstawienie kierunków działania i preliminarza na rok 1998,
9. Dyskusja programowa,
10. Przyjęcie programu działania i preliminarza,
11. Sprawy organizacyjne, wolne wnioski,
12. Modlitwa na zakończenie zebrania.

Zebranie poprzedziła Msza Św. odprawiona przez Asystenta Diecezjalnego ks. Marka Borzyszkowskiego.

W Zebraniu uczestniczyło 57 Prezesów POAK na 89 Oddziałów istniejących w Diecezji.
Uprawnionych do głosowania było 48 na 83 (będący Prezesami członkowie Zarządu nie mają prawa głosu).

Przebieg zebrania:

Ad. 1. Do Prezydium Zebrania powołano p.p. Stefana Kiczyńskiego, Tadeusza Rejowskiego i Cezarego Solskiego. Przewodniczącym Zebrania został wybrany p. Tadeusz Rejowski.

Ad 2. Przedstawiony porządek obrad został zaakceptowany jednomyślnie w głosowaniu jawnym.

Ad. 3. Sprawozdanie z rocznej działalności Zarządu złożył sekretarz Zarządu, p. Tadeusz Solecki. Przedstawił proces formowania się organizacyjnego Akcji Katolickiej Diecezji Toruńskiej oraz jego rezultaty. Zwrócił uwagę na konieczność uaktualniania danych personalnych członków A.K. oraz sprawozdań z działalności Oddziałów. Przedstawił także obraz organizacji w wymiarze statystycznym. Dane te znajdują się w wydanym przez Zarząd Biuletynie RAZEM Nr 3. Przedstawiając sprawozdanie z działalności Oddziałów Parafialnych, zwrócił uwagę na zbyt małą promocję Akcji na zewnątrz. W końcowej ocenie uznał, że praktyczny wymiar działalności nie ograniczył się do formacji organizacyjnej, co było podstawowym zamiarem na miniony rok, lecz wkroczył w całe spektrum problemów wiernych, parafii i środowiska, co jest radosnym i optymistycznym prognostykiem na przyszłość. Następnie sprawozdanie finansowe przedstawił Skarbnik DIAK, p. Piotr Frank. Oparł się na danych opublikowanych w Biuletynie Nr 3. Zwrócił uwagę na to, aby dysponowanie pieniędzmi było poparte uchwałami, co pozwoli zachować poprawność formalno-prawną gospodarowania finansami. Całość podsumował Prezes DIAK, p. Jan Kostrzak. Ocenił, że w zasadzie mamy stworzone podstawy: strukturę organizacyjną, lecz dopiero 1/3 parafii wykazuje się poprawną aktywnością, a 1/3 w ogóle nie posiada nominowanego Prezesa, nie mówiąc już o Oddziale Parafialnym. Prezes poinformował też uczestników o kontaktach z innymi diecezjami i wzajemnej wymianie doświadczeń. Według oceny organu nadrzędnego (krajowego) jesteśmy organizacyjnie dobrze przygotowani do działalności. Ten rok musimy poświęcić przede wszystkim na formację członków. Tutaj głównym zadaniem będzie rozwijanie wiary i wiedzy, pogłębianie tych elementów i promieniowanie swym świadectwem na środowisko, w którym żyjemy. Prezes podziękował członkom Zarządu, Prezesom Oddziałów Parafialnych i Asystentowi DIAK ks. Markowi Borzyszkowskiemu za owocną roczną współpracę. Szczególnie ciepło podziękował gospodarzom parafii, przy której znajduje się biuro DIAK, Ojcom Michaelitom.

Ad. 4. Sprawozdanie Komisji Rewizyjnej złożył jej Przewodniczący, p. Władysław Marcinkiewicz. W imieniu Komisji złożył wniosek o udzielenie Zarządowi absolutorium.

Ad. 5. Podsumowując roczne osiągnięcia Akcji Katolickiej diecezji Toruńskiej, Ks. Marek Borzyszkowski ocenił ją z punktu widzenia Asystenta Diecezjalnego i w kontekście innych organizacji w Diecezji, a także Akcji Katolickiej w innych Diecezjach. Poruszył też problem tworzącej się ogólnopolskiej struktury organizacji. W krótkiej przerwie wystąpił gość Zebrania, p. Lech Polakiewicz, aktywista Kościoła Domowego. Zaproponował zgromadzonym Prezesom udział w szkoleniu animatorów prowadzących zabawy bezalkoholowe. Ad 6. W dyskusji Prezesi POAK przedstawiali konkretne problemy, z jakimi boryka się Akcja w ich środowisku. Ad. 7. Przewodniczący Zebrania odczytał projekt Uchwały dotyczącej udzielenia absolutorium Zarządowi. Uchwałę przegłosowano jednogłośnie. Ad. 8. Tezy programowe Akcji Katolickiej Diecezji Toruńskiej przedstawił Prezes, p. Jan Kostrzak. Znajdowały się one także w materiałach, które otrzymali członkowie Zebrania. Prezes wyróżnił następujące ważne kierunki: - prowadzić szeroką działalność formacyjną wśród członków, - rozszerzyć działalność POAK poza obręb kościoła, uczestniczyć we wszystkich żywotnych problemach środowiska, - uczestniczyć w głoszeniu nauki Jana Pawła II, - prowadzić stałą współpracę z mediami, zwłaszcza katolickimi (szczególnie z "Niedzielą"). Preliminarz finansowy na 1998 r. przedstawił Skarbnik DIAK, p. Piotr Frank. Ad. 9. W dyskusji nad programem działania Prezes POAK z parafii Mokre p. Tesmer zaproponował współpracę z samorządem, zwłaszcza w kwestii wychowania w trzeźwości. Prezes Parafii Św. Janów w Toruniu p. Rawluk zgłosił krytyczne uwagi pod kątem organizacji zebrania. Zaproponował, aby przyjąć do planu akcję refleksji nad Kościołem i jego miejscem w XIX wieku. W toku dyskusji zaproponowano, by problemowi temu poświęcić przyszły rok. Prezes POAK w Grążawach, p. Kiczyński zwrócił uwagę na prowadzenie działań przemyślanych, szczególnie w tzw. pustce ewangelizacyjnej, czyli w terenie mało objętym działaniem świeckich. Postulował też szerszą współpracę między POAK. Prezes POAK w Mszanie p. Szczutkowski podkreślił rolę AK w środowisku. Prezes DIAK p. Kostrzak zaapelował o odwagę w formułowaniu wypowiedzi a także stawianiu sobie zadań.

Ad. 10. Przewodniczący Zebrania zaproponował Uchwałę o przyjęciu planu działania i preliminarza na 1998 r. Uchwałę przegłosowano jednomyślnie. Zgodnie ze Statutem, plan zostanie przedstawiony Biskupowi Toruńskiemu do akceptacji.

Ad. 12. Zebranie zakończono wspólną modlitwą, po której Asystent Diecezjalny udzielił zebranym błogosławieństwa.

Diecezjalny Asystent Kościelny Ks. Mgr Marek Borzyszkowski

Sekretarz Zarządu DIAK mgr Tadeusz Solecki

Prezes DIAK dr Jan Kostrzak

Protokołował Cezary Solski

Toruń, 1998.04.25

PROTOKÓŁ

z posiedzenia nr 6 Zarządu Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej
odbytego w dn. 1998.04.25

Obecni członkowie Zarządu:
Jan Kostrzak prezes,
Iwona Owsiak v-prezes,
Tadeusz Solecki sekretarz,
Piotr Frank skarbnik,
Wacław Jankowski członek,
Stanisław Michałek członek,
Roman Sadłowski członek.

oraz   Ks. Marek Borzyszkowski Asystent Diecezjalny

Zebranie prowadził Sekretarz Zarządu Tadeusz Solecki.

Porządek zebrania:

1. Modlitwa,
2. Informacja o pracy Zarządu w 1998 r,
3. Podjęcie uchwały o przyjęciu nowych członków i Oddziałów Parafialnych,
4. Nowy biuletyn RAZEM - pokłosie rekolekcji,
5. Program formacyjny Akcji Katolickiej Diecezji Toruńskiej - powołanie Zespołu Programowego,
6. Dyskusja programowa,
7. Sprawy bieżące, wolne wnioski,
8. Modlitwa na zakończenie.

Przebieg zebrania:

ad. 2. Pod chwilową nieobecność Prezesa sprawozdanie z pracy Zarządu przedstawił Sekretarz Tadeusz Solecki. Dotyczyło ono następujących zdarzeń:

- złożenie Ks. Biskupowi Ordynariuszowi przez Prezesa, Sekretarza i asystenta rocznego sprawozdania z działalności Akcji Katolickiej Diecezji Toruńskiej,
- Nowenna dziękczynna w XX rocznicę pontyfikatu Jana Pawła II (Asystent Ks. Marek Borzyszkowski),
- Konkurs Moje spotkanie z Ojcem Św.,
- Wieczory Dialogu Społecznego,
- Dni Społeczne AK w Warszawie (Asystent Ks. Marek Borzyszkowski),
- Wystawa "Kapłan" poświęcona Ks. Jerzemu Popiełuszce,
- Udział w pracach Rady Duszpasterskiej (Asystent Ks. Marek Borzyszkowski),
- Informacja o stanie organizacyjnym AK w Diecezji,
- Informacja o problemach finansowych (skarbnik p. Frank).

ad. 3. Po zapoznaniu się z sytuacją organizacyjną Zarząd podjął Uchwałę Nr 5/I/Z w sprawie przyjęcia członków, którzy złożyli deklaracje członkowskie w okresie między 1.02. 1997 a 25.04.1998. oraz Uchwałę Nr 6/I/Z w sprawie powołania Oddziałów Parafialnych, których zgłoszenia wpłynęły w okresie między 1.02. 1997 a 25.04.1998. Uchwały przyjęto jednogłośnie.

ad. 4. Sekretarz Zarządu przedstawił projekt nowego Biuletynu RAZEM zawierającego rozważania z tegorocznych Dni Skupienia AK w Brodnicy, Toruniu i Grudziądzu. Postanowiono wydać Biuletyn w ograniczonym nakładzie (300 szt.) sposobem gospodarczym.

ad. 5. Zarząd podjął Uchwałę Nr 7/I/Z w sprawie powołania Zespołu ds. Programu Formacyjnego Akcji Katolickiej Diecezji Toruńskiej. W skład Zespołu weszli:

- ks mgr Marek Borzyszkowski Asystent Diecezjalny Akcji Katolickiej (przewodniczący)
- dr Jan Kostrzak Prezes Zarządu DIAK
- mgr Tadeusz Solecki Sekretarz Zarządu DIAK
- mgr Piotr Frank Skarbnik Zarządu DIAK
- prof. dr hab. Marian Grabowski filozof, wykładowca UMK i WSD
- prof. dr hab. Ireneusz Mikołajczyk Dyrektor Studium Etyki Społecznej
- mgr Piotr Kurlenda historyk

ad. 6. W dyskusji skoncentrowano się na zagadnieniach programu formacyjnego. Swoje koncepcje przedstawili: Asystent Diecezjalny, Prezes Zarządu (który przybył w międzyczasie) oraz zaproszony na zebranie p. mgr P. Kurlenda zajmujący się historią Akcji Katolickiej w Diecezji. Zabrał też głos p. Michałek, artykułując problemy wsi i roli jaką Akcja Katolicka mogłaby odegrać w procesie integracji środowiska wiejskiego. Postanowiono, że Asystent Diecezjalny przygotuje szkic programu będący podstawą do prac Zespołu.

ad 7. Poruszono problem obecności na Zebraniach Zarządu. Postanowiono nie określać precyzyjnie terminu następnego Zebrania, które odbędzie się po wakacjach.

Diecezjalny Asystent Kościelny Ks. Mgr Marek Borzyszkowski

Sekretarz Zarządu DIAK mgr Tadeusz Solecki

Prezes DIAK dr Jan Kostrzak

Toruń, 1998.11.07

PROTOKÓŁ

z posiedzenia nr 7 Zarządu Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej
odbytego w dn. 1998.11.07

Obecni członkowie Zarządu:

Tadeusz Solecki prezes,
Piotr Bagiński v-prezes,
Iwona Owsiak v-prezes,
Piotr Frank skarbnik,
Wacław Jankowski członek,

oraz Ks. Marek Borzyszkowski Asystent Diecezjalny,
Jan Kostrzak były prezes Zarządu DIAK,

Zebranie prowadził Prezes Zarządu Tadeusz Solecki.

Porządek zebrania:

1. Modlitwa,
2. Podjęcie Uchwały o przyjęciu nowych członków i Oddziałów Parafialnych,
3. Informacja Prezesa, Asystenta, Sekretarza i Skarbnika o bieżących działaniach i problemach w pracy Zarządu,
4. Problemy organizacyjne programu formacyjnego Akcji Katolickiej Diecezji Toruńskiej,
5. Problemy organizacyjne III Zjazdu Akcji Katolickiej Diecezji Toruńskiej,
6. Przygotowanie Akcji Katolickiej Diecezji Toruńskiej do przyszłorocznej pielgrzymki Jana Pawła II,
7. Sprawy bieżące.

Przebieg zebrania:

W związku z rezygnacją Prezesa Jana Kostrzaka i mianowaniem przez Biskupa Ordynariusza dotychczasowego Sekretarza Tadeusza Soleckiego Prezesem poszerzono porządek obrad o wybór nowego Sekretarza Zarządu. Zaproponowano przejęcie obowiązków Wacławowi Jankowskiemu, dotychczasowemu członkowi Zarządu. Kandydat wyraził zgodę i Zarząd jednomyślnie powołał go na funkcję sekretarza.

Ad 2. Zarząd podjął jednogłośnie Uchwałę w sprawie przyjęcia nowych członków i Oddziałów Parafialnych Akcji Katolickiej, którzy złożyli deklaracje członkowskie w czasie jaki upłynął od ostatniej Uchwały w tej sprawie (Nr 5 i 6/I/Z z dn. 24 kwietnia 1998 r.)

Ad 3. Dotychczasowy Prezes Jan Kostrzak poinformował o swej rezygnacji i jej przyczynach (objęcie posady Dyrektora Urzędu Celnego w Toruniu) oraz złożył informację o działalności Zarządu od ostatniego zebrania. Zarząd zorganizował w tym czasie wystawę "Kapłan" poświęconą życiu i śmierci ks. Jerzego Popiełuszki oraz przeprowadził konkurs "Moje spotkania z Ojcem Świętym" Uroczyste zakończenie konkursu wraz z wręczeniem nagród odbyło się przy obecności ks. bpa Jana Chrapka. Zarząd wydał okolicznościowy biuletyn zawierający prace nadesłane na konkurs. Pierwszy egzemplarz został przekazany Ojcu Św. podczas pielgrzymki laureatów do Rzymu na uroczystości jubileuszu XX-lecia pontyfikatu Jana Pawła II. Przez 9 miesięcy w wielu Oddziałach Parafialnych odbywała się Nowenna dziękczynna w XX rocznicę pontyfikatu Jana Pawła II. O zasięgu Nowenny będzie można powiedzieć po analizie sprawozdań nadesłanych przez POAK. Wakacyjna przerwa została celowo przedłużona ze względu na wybory samorządowe; Akcja Katolicka jako organizacja kościelna nie powinna się angażować bezpośrednio ani w wybory ani w kampanię wyborczą, choć takie prawa przysługują jej członkom. Poinformował także o trzecim Wieczorze Dialogu Społecznego, na który został zaproszony JE Ks. Abp Szymon, Ordynariusz Diecezji Łódzko-Poznańskiej Kościoła Prawosławnego w Polsce. Prezes poruszył także sprawę zwrotu kosztów ponoszonych przez członków Zarządu w swej działalności (paliwo, telefony, papier, energia el.). Zarząd jednogłośnie uznał konieczność zwrotu tych wydatków, najlepiej w formie ryczałtu. Skarbnik Zarządu P. Frank poinformował o odpowiedzi Izby Skarbowej dot. działalności gospodarczej Akcji Katolickiej. Organizacyjnie wyłonione jednostki mogą prowadzić taką działalność i samodzielnie rozliczać się z Urzędem Skarbowym.

Ad 4. Ks. Asystent Marek Borzyszkowski poinformował o pracach Komisji ds. programu formacyjnego członków Akcji Katolickiej. Zakrojony na kilka lat program ma być zgodny w rytmem programu formacyjnego Kościoła, zatem najbliższy rok będzie Rokiem Ojca. Na początku przyszłego roku wyłonieni przez POAK liderzy formacyjni mają uczestniczyć w Kursie Filipa w Rejonowych Ośrodkach Nowej Ewangelizacji w Toruniu, Brodnicy i Grudziądzu. Terminy kursów zostaną ogłoszone na Zjeździe. Powołana Komisja ma przygotować program formacyjny dla wszystkich członków Akcji. Mają to być 3 książeczki; podstawy życia chrześcijańskiego (kandydaci), pogłębianie życia chrześcijańskiego (członkowie) i włączenie się w życie Kościoła.

Ad 5. Zarząd rozpatrywał problemy organizacyjne III Zjazdu Akcji Katolickiej, który w tym roku organizuje POAK parafii pw. św. Józefa w Toruniu. O zaawansowaniu organizacyjnym poinformował zaproszony Prezes POAK tej parafii p. T. Rejowski.

Ad 6. Ad 7. Dyskutowano nad udziałem Akcji Katolickiej w przygotowaniach i organizacji pielgrzymki Jana Pawła II do Torunia. Wg oczekiwań Ks. Bpa Akcja powinna być inspiratorem, pielgrzymek parafialnych do Torunia. B. Prezes J. Kostrzak zaproponował założenie Księgi Czynów Duchowych w darze Ojcu Św. Księga miałaby dokumentować indywidualny i zbiorowy wysiłek Diecezji w intencji Ojca Św. W trakcie dyskusji zaproponowano dokumentowanie także czynów materialnych. Omawiano także problemy organizacji transportu w czasie papieskiej pielgrzymki (przyjazd pielgrzymów). Zaproponowano zorganizowanie konferencji-sympozjum naukowego pt. Dzieło pontyfikatu Jana Pawła II. we współpracy z Zarządem miasta i toruńskimi uczelniami. Pokłosie Sympozjum zostałyby przekazane Papieżowi. Ad 7. J. Kostrzak zaproponował przeprowadzenie przez Akcję Katolicką zbiórki na rzecz budowy świątyni św. Wojciecha w Królewcu.

Diecezjalny Asystent Kościelny Ks. Mgr Marek Borzyszkowski

Sekretarz Zarządu DIAK mgr Wacław Jankowski

Prezes DIAK mgr Tadeusz Solecki

Toruń, 1997.02.01

UCHWAŁA Nr 4/I/Z
Zarządu Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej w Toruniu
z dnia 1 lutego 1997 r.

w sprawie: powołania Oddziałów Parafialnych Akcji Katolickiej Diecezji Toruńskiej

1. Na podstawie Art. 33. Statutu oraz Regulaminu przyjmowania członków i powoływania Oddziałów Parafialnych przyjętego Uchwałą Nr 1/I/Z Zarząd Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej Diecezji Toruńskiej powołuje Oddziały Parafialne Akcji Katolickiej, zgodnie z wykazem umieszczonym z załączniku nr 1 do niniejszej Uchwały.

Diecezjalny Asystent Kościelny Ks. Mgr Marek Borzyszkowski

Sekretarz Zarządu DIAK mgr Tadeusz Solecki

Prezes DIAK dr Jan Kostrzak

Toruń, 1998.04.24

UCHWAŁA Nr 5/I/Z
Zarządu Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej w Toruniu
z dnia 24 kwietnia 1998 r.

w sprawie: przyjęcia członków w poczet Akcji Katolickiej Diecezji Toruńskiej

1. Na podstawie Art. 14. Statutu oraz Regulaminu przyjmowania członków i powoływania Oddziałów Parafialnych, przyjętego Uchwałą Nr 1/I/Z Zarząd Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej Diecezji Toruńskiej przyjmuje na członków zwyczajnych i wspierających osoby, które złożyły deklaracje członkowskie, zgodnie z wykazem umieszczonym w załączniku nr 1 do niniejszej Uchwały.

Diecezjalny Asystent Kościelny Ks. Mgr Marek Borzyszkowski

Sekretarz Zarządu DIAK mgr Tadeusz Solecki

Prezes DIAK dr Jan Kostrzak

 Toruń, 1998.04.24

UCHWAŁA Nr 6/I/Z
Zarządu Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej w Toruniu
z dnia 24 kwietnia 1998 r.

w sprawie: powołania Oddziałów Parafialnych Akcji Katolickiej Diecezji Toruńskiej

1. Na podstawie Art. 33. Statutu oraz Regulaminu przyjmowania członków i powoływania Oddziałów Parafialnych przyjętego Uchwałą Nr 1/I/Z Zarząd Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej Diecezji Toruńskiej powołuje Oddziały Parafialne Akcji Katolickiej, zgodnie z wykazem umieszczonym w załączniku nr 1 do niniejszej Uchwały.

Diecezjalny Asystent Kościelny Ks. Mgr Marek Borzyszkowski

Sekretarz Zarządu DIAK mgr Tadeusz Solecki

Prezes DIAK dr Jan Kostrzak

Toruń, 1998.04.24

UCHWAŁA Nr 7/I/Z
Zarządu Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej w Toruniu
z dnia 24 kwietnia 1998 r.

w sprawie: powołania Zespołu ds. Programu Formacyjnego Akcji Katolickiej Diecezji Toruńskiej

1. Na podstawie Art. 33 pkt 2 Statutu Zarząd Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej powołuje Zespół ds. Programu Formacyjnego Akcji Katolickiej Diecezji Toruńskiej w składzie:

• - ks mgr Marek Borzyszkowski Asystent Diecezjalny Akcji Katolickiej
• - dr Jan Kostrzak Prezes Zarządu DIAK
• - mgr Tadeusz Solecki Sekretarz Zarządu DIAK
• - mgr Piotr Frank Skarbnik Zarządu DIAK
• - prof. dr hab. Marian Grabowski filozof, wykładowca UMK i WSD
• - prof. dr hab. Ireneusz Mikołajczyk Dyrektor Studium Etyki Społecznej
• - mgr Piotr Kurlenda historyk

2. Zadaniem Zespołu jest przygotowanie programu formacji Akcji Katolickiej Diecezji Toruńskiej na najbliższe lata z uwzględnieniem zadań formacyjnych Kościoła Powszechnego w perspektywie wejścia w nowe tysiąclecie.

Diecezjalny Asystent Kościelny Ks. Mgr Marek Borzyszkowski

Sekretarz Zarządu DIAK mgr Tadeusz Solecki

Prezes DIAK dr Jan Kostrzak

Toruń, 1998.11.07

UCHWAŁA Nr 8/I/Z
Zarządu Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej w Toruniu
z dnia 7 listopada 1998 r.

w sprawie: przyjęcia członków w poczet Akcji Katolickiej Diecezji Toruńskiej

1. Na podstawie Art. 14. Statutu oraz Regulaminu przyjmowania członków i powoływania Oddziałów Parafialnych, przyjętego Uchwałą Nr 1/I/Z Zarząd Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej Diecezji Toruńskiej przyjmuje na członków zwyczajnych i wspierających osoby, które złożyły deklaracje członkowskie, zgodnie z wykazem umieszczonym w załączniku nr 1 do niniejszej Uchwały.

Diecezjalny Asystent Kościelny Ks. Mgr Marek Borzyszkowski

Sekretarz Zarządu DIAK mgr Wacław Jankowski

Prezes DIAK mgr Tadeusz Solecki

Toruń, 1998.11.07

UCHWAŁA Nr 9/I/Z
Zarządu Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej w Toruniu
z dnia 7 listopada 1998 r.

w sprawie: powołania Oddziałów Parafialnych Akcji Katolickiej Diecezji Toruńskiej

1. Na podstawie Art. 33. Statutu oraz Regulaminu przyjmowania członków i powoływania Oddziałów Parafialnych przyjętego Uchwałą Nr 1/I/Z Zarząd Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej Diecezji Toruńskiej powołuje Oddziały Parafialne Akcji Katolickiej, zgodnie z wykazem umieszczonym w załączniku nr 1 do niniejszej Uchwały.

Diecezjalny Asystent Kościelny Ks. Mgr Marek Borzyszkowski

Sekretarz Zarządu DIAK mgr Wacław Jankowski

Prezes DIAK mgr Tadeusz Solecki

SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI ZARZĄDU DIAK za rok 1998

REKOLEKCJE WIELKOPOSTNE DLA CZŁONKÓW AKCJI KATOLICKIEJ

Wielkopostne Dni Skupienia'98 odbyły się w trzech odsłonach:

Wystawa została zorganizowana w kwietniu 1985 r. przez p. Tadeusza Karolaka, ówczesnego redaktora Przeglądu Katolickiego. Umieszczono ją wtedy na tyłach ołtarza w kościele św. Stanisława Kostki w Warszawie. Wystawa ta to pierwszy, w miarę pełny ślad upamiętniający sylwetkę Kapłana, którego imię poznał cały świat. Miała trwać kilka miesięcy, a eksponowana jest do dzisiaj, oglądana przez tysiące, a może już miliony odwiedzających to sanktuarium. Obok podstawowej wersji sporządzono dwie bliźniacze, które jeszcze w czasach komunizmu odwiedziły wiele kościołów, domów parafialnych i ośrodków duszpasterskich. Bezpieczne podróżowanie kopii po kraju zapewniali pracownicy Poczty Polskiej (jej samochody nie były kontrolowane przez milicję). Wystawa zawędrowała nawet na Węgry i do Paryża. Od marca 1998 r. kopia wystawy "Kapłan" rozpoczęła nowe życie. Kopię tę można by nazwać tczewską, gdyż właśnie w Tczewie, w kościele NMP Matki Kościoła odbyło się 8 marca jej uroczyste odsłonięcie.

Ekspozycja wystawy w Kościele Akademickim to właśnie tczewska kopia wystawy "Kapłan".
Trwała od 17.05 do 13.06. 1998 r. Zarząd zorganizował ją z inspiracji Ks. Bpa Jana Chrapka.

• 11⁰⁰ - modlitwa i złożenie kwiatów w miejscu uprowadzenia Księdza Jerzego w Górsku
• 15³⁰ - modlitwa i złożenie kwiatów przed obeliskiem przy hotelu "Kosmos"
• 16⁰⁰ - Msza Św. koncelebrowana pod przewodnictwem Ks. Bpa Jana Chrapka
  w kościele pw. Ducha Świętego
• 17⁰⁰ - okolicznościowy koncert chóru katedralnego Pueri Cantores Thorunienses
  pod kierownictwem Romana Gruczy
• 17¹⁵ - wysłuchanie fragmentów ostatniej modlitwy różańcowej Księdza Jerzego
  (z kościoła Św. Męczenników w Bydgoszczy)
• 17²⁵ - wystąpienie twórcy wystawy pana Tadeusza Karolaka
• 17³⁵ - uroczyste otwarcie wystawy

Po zakończeniu ekspozycji toruńskiej z inicjatywy członka Zarządu kol. Sadłowskiego wystawa eksponowana była w Grudziądzu.

Celem tego konkursu, było uczczenie ważnego dla całego Kościoła jubileuszu XX lat pontyfikatu Jana Pawła II, oraz pogłębienie naszej wiedzy i refleksji nad istotą nauczania Piotra naszych czasów. Konkurs został rozstrzygnięty w październiku ub. r. Nadesłano 25 prac. Przyznano 2 główne nagrody (pielgrzymka do Rzymu 16 października br.). Wydano okolicznościowy Biuletyn Moje spotkania z Ojcem Świętym (nr 5), którego pierwsze egzemplarze powędrowały do Rzymu wraz z laureatami.

JUBILEUSZOWA NOWENNA W INTENCJI OJCA ŚW.

Proponując Oddziałom Parafialnym odprawianie Nowenny, Zarząd miał intencję nie tylko uczczenia rocznicy pontyfikatu, lecz przede wszystkim modlitewne dziękczynienie i prośbę o wsparcie Sternika Kościoła Powszechnego przed wejściem w trzecie tysiąclecie. Jednocześnie, poprzez rozważanie nauki papieskiej, następowało pogłębienie i lepsze jej zrozumienie. Nieoczekiwanie te skromne, jubileuszowe działania stały się elementem przygotowań naszego diecezjalnego Kościoła do planowanej na 1999 rok pielgrzymki Ojca Świętego do Ojczyzny, w tym także Diecezji Toruńskiej.

Nowenna odprawiana była 16 dnia każdego miesiąca - od lutego do października. Wg danych z ankiet uczestniczyło w niej ok. 70% respondentów.

WIELOLETNI PROGRAM FORMACYJNY
AKCJI KATOLICKIEJ DIECEZJI TORUŃSKIEJ

Uchwałą Nr 7/I/Z z dn. 4 kwietnia 1998 r. Zarząd powołał Zespół ds. Programu Formacyjnego Akcji Katolickiej Diecezji Toruńskiej, proponując udział intelektualistom spoza Akcji (prof. M. Grabowski, prof. I. Mikołajczyk). Komisja odbyła 3 spotkania i przedstawiła ks. Biskupowi Ordynariuszowi projekt. Uzgodniono, że:

• scenariusz formacji będzie zbieżny ze scenariuszem Kościoła (1999 - rok Ojca Św., 2000 - rok Ducha Św., 2001 - rok Chrystusa),
• formację przeprowadzą liderzy - aktywiści POAK, uprzednio zaliczywszy kurs nowej ewangelizacji (Filipa) - w rejonach,
• Zespół przygotuje materiały dla POAK zgodnie ze scenariuszem formacji.

Odbył się w sobotę, 21 listopada 1998 r. w świątyni pw. Św. Józefa w Toruniu. Członkowie i sympatycy Akcji Katolickiej Diecezji Toruńskiej licznie zjechali aby duchem i ciałem uczestniczyć we wspólnej modlitwie i rozważaniach Organizatorem Zjazdu był miejscowy Parafialny Oddział Akcji Katolickiej.

Zjazd rozpoczął się o godz. 11.00 Mszą św. koncelebrowaną przez Ks. Bpa Ordynariusza Andrzeja Suskiego wraz z grupą ok. 30 proboszczów - Asystentów Parafialnych Oddziałów Akcji Katolickiej. W homilii skierowanej do wiernych Ks. Bp Andrzej mówił o miłości i prawdzie: dwóch filarach, na których wspiera się całe chrześcijaństwo, a więc także Akcja Katolicka.

Po Mszy św. miała miejsce miła i wzruszająca uroczystość podziękowania dotychczasowemu Prezesowi Zarządu Diecezjalnego Instytutu dr Janowi Kostrzakowi, który ustąpił ze względu na objęcie posady Dyrektora Urzędu Celnego w Toruniu. Ks. Bp Ordynariusz uhonorował byłego Prezesa medalem "Zasłużony dla Diecezji Toruńskiej", a nowy Prezes Zarządu Tadeusz Solecki wraz z wiceprezesami Iwoną Owsiak i Piotrem Bagińskim wręczyli w imieniu wszystkich członków Akcji kwiaty, upominek książkowy i pamiątkowy list z podziękowaniem.

O godz. 12.30 w sali konferencyjnej w dolnej kondygnacji kościoła uczestnicy Zjazdu wysłuchali dwóch wykładów. Najpierw prof. dr hab. Marian Grabowski, filozof z UMK i wykładowca WSD mówił o znaczeniu etyki społecznej we współczesnym świecie. Potem Ks. Kan. Jan Jakubiak, ojciec duchowny Diecezji Toruńskiej rozważał, jaka powinna być duchowość członka Akcji Katolickiej. Wykłady zostały bardzo ciepło przyjęte przez zgromadzonych, poruszonych faktem, że osoba świecka i duchowna mówią jednym językiem, podkreślając znaczenie i moc modlitwy i jej prymat nad innymi aspektami życia chrześcijanina.

W przerwie wysłuchano krótkiej informacji o Szkole Nowej Ewangelizacji w Toruniu oraz apelu p. Fidorowicza, wiceprezesa Fundacji Budowy szpitala im. Ks. J. Popiełuszki w Toruniu.

Ok. godz. 14.00 uczestnicy Zjazdu udali się na posiłek zafundowany przez niezwykle gościnnych gospodarzy. Przy smacznym bigosie, a także kawie i ciastkach dyskutowali na tematy poruszone przez wykładowców, łącząc przyjemne z pożytecznym.

Ok. 14.40 w nawie bocznej świątyni rozpoczął się ostatni akt Zjazdu: Adoracja Najśw. Sakramentu celebrowana przez gospodarza, Proboszcza parafii pw. Św. Józefa o. Eugeniusza Leśniaka.

WSPÓŁPRACA Z "NIEDZIELĄ" I MEDIAMI.

Po II Zebraniu Sprawozdawczym w ogólnopolskiej edycji "Niedzieli" ukazał się artykuł "Akcja Katolicka Diecezji Toruńskiej po roku" przedstawiający jej obraz statystyczny i informację z działalności POAK. Zarząd przygotował dla redakcji "Głosu z Torunia" kilka notek prasowych informujących o przeprowadzonych przedsięwzięciach. Dobrze nagłośnione były Wieczory Dialogu Społecznego. Radio, TV i prasa lokalna informowały o imprezie, dodatkowo zaś "Nowości" i "Niedziela" zamieszczały obszerne relacje z jej przebiegu. Podobnie było przy okazji III Zjazdu Akcji. Telewizja MSM w Toruniu przeprowadziła wywiad z ustępującym i nowym Prezesem. Szczególnie dobrze przebiegała współpraca z red. S. Frankowskim ("Nowości"). Poza relacjonowaniem bieżących zdarzeń, przeprowadził on wywiad z Prezesem zarządu DIAK i Asystentem Kościelnym Akcji na temat jej istoty, struktury i programu działania

SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI POAK za rok 1998

Wyniki ankiety sprawozdawczej

W tym roku przygotowałem dla POAK ankietę, której wypełnienie czyniło zadość statutowym wymogom rocznego sprawozdania z działalności, choć nie wykluczało złożenia dodatkowego dokumentu w klasycznej formie. Mimo tych - zdawałoby się - ułatwień, procent Oddziałów, które wywiązały się z obowiązku jest mniejszy niż przed rokiem: 51 POAK nadesłało ankiety sprawozdawcze; stanowi to 51,5% wszystkich zarejestrowanych Oddziałów; o 10% mniej niż przed rokiem. Fakt ten stanowi niepokojącą przesłankę spadku aktywności Akcji Katolickiej w Diecezji. Inne dane i obserwacje (uczestnictwo w Zjeździe, rejonowych dniach skupienia, odzew na korespondencję) potwierdzają to, że praktycznie połowa zarejestrowanych POAK wykazuje pewną aktywność. Trzeba o tym pamiętać, biorąc pod uwagę podane w tabelarycznych zestawieniach wartości procentowe: odnoszą się one nie do ogólnej liczby POAK, lecz do ilości nadesłanych ankiet. Przedtem jednak czuję się w obowiązku przypomnieć to, co w podobnym sprawozdaniu pisałem rok temu: działalności Akcji Katolickiej - organizacji, której strawą nie jest wyłącznie, nasz "padół łez", lecz przede wszystkim Rzeczywistość Boża - nie da się zamknąć w rządku liczb i wykresów. Trzeba o tym pamiętać, zagłębiając się w lekturę poniższych tabelek. Zawierają one dane liczbowe o konkretach, faktach, lecz nie gromadzą informacji o intencjach, bo te nie dają się zniewolić w liczbach. Kto o tym zapomni, niewiele zyska, czytając niniejszą próbę syntezy.

W tabelach podałem numery ewidencyjne Oddziałów, które deklarowały realizację odnośnej tematyki. Z góry proszę o wybaczenie, jeśli kogoś gdzieś pominąłem, lub omyłkowo umieściłem w nieodpowiednim miejscu. Wszelkie takie i inne pomyłki biorę na siebie i nie zamierzam nimi obciążać nawet komputera, który wiele mi w niniejszej pracy pomógł.

Niektóre przedsięwzięcia (raczej o marginalnym znaczeniu) zostały pominięte, by nie zaciemniać statystycznego obrazu. Niektóre jednak uwzględniłem, uważając, że ich marginalność jest jakimś (najczęściej niepokojącym) symptomem.

DZIAŁALNOŚĆ FORMACYJNO-EWANGELIZACYJNA

Działalność formacyjno-ewnageliczna, jakkolwiek podstawowa i najważniejsza dla Akcji Katolickiej jest równocześnie najtrudniejszą do uchwycenia w konkretach liczbowych. Przecież to nie liczba i częstotliwość organizowanych nabożeństw, katechez, dni skupienia jest ważna, lecz to, co podczas tych wydarzeń dzieje się w przestrzeni duchowej ich uczestników. Więcej: to, co dzieje się w przestrzeni modlącej się i formującej wspólnoty, a także (może nawet przede wszystkim?) w sercach i umysłach tych, co ją z zewnątrz obserwują.Cieszy fakt dużego zaangażowania w Nowennę Dziękczynną i w ruchy o charakterze modlitewnym (przede wszystkim Różaniec). Martwi niemal zupełny brak zainteresowania formacją wiernych w parafii - a to przecież jedno z podstawowych zadań Akcji Katolickiej.

DZIAŁALNOŚĆ LITURGICZNA

Podtrzymuje się tradycyjna forma aktywności znana w życiu parafialnych od stuleci: Przede wszystkim Boże Ciało, ale także Wielki Tydzień i Boże Narodzenie. Cieszy wzrost zainteresowania posługą lektorską i innymi formami liturgicznej oprawy nabożeństw. Martwi mizerne zainteresowanie dziećmi i młodzieżą w kontekście ich udziału w liturgii. A przecież to przyszłość Kościoła.

DZIAŁALNOŚĆ CHARYTATYWNA

DZIAŁALNOŚĆ OŚWIATOWO-WYCHOWAWCZA

Cieszy wzrost aktywności w dziedzinie wydawniczej i czytelniczej (w ub. r. było 19% i 15%, dziś - 27% i 39%. Cieszy także rozwój poradnictwa (z 2% na 20%). Martwi w dalszym ciągu niedocenianie problemu edukacyjno-wychowawczego, zwłaszcza w stosunku do dzieci, (albo są one genialne, albo my nie wierzymy, że "takie będą Rzeczpospolite jako ich młodzieży chowanie"). Martwi też nadal niski odzew na inicjatywę Studium Etyki Społecznej Z całej diecezji uczestniczy w nim 11 członków AK.

DZIAŁALNOŚĆ KULTURALNA

Działalność kulturalną rozumieją Oddziały Parafialne Głównie jako uczestnictwo w kulturze chrześcijańskiej - świadczy o tym ponad dwukrotnie większy udział w organizacji misteriów religijnych w stosunku do "świeckich" występów artystycznych. To dobrze. Gorzej z klubami parafialnymi: tylko 2 POAK deklarują ich organizację. A ponieważ 16 Oddziałów (spośród respondentów, oczywiście) dysponuje własnym lokalem, to wnioski nasuwają się same. Czym innym właściwie mamy się przeciwstawiać procesowi zalewania kraju pubami, pizzeriami, fast-foodami?

DZIAŁALNOŚĆ SPOŁECZNO-EKONOMICZNA

Należy odnotować zdecydowaną poprawę w dziedzinie współpracy z władzami lokalnymi i samorządami. Nie sprawdziła się też moja prognoza sprzed roku, że zainteresowanie wyborami samorządowymi będzie mizerne. Jest bardzo duże: ponad 60% respondentów donosi o takim czy innym udziale w akcie wyborczym. W tym niemal 60% - o kandydowaniu (rozumiem, że nie całego Oddziału, lecz poszczególnych członków). To bardzo dobrze - przynajmniej do momentu, w którym kandydat startowałby z listy komitetu wyborczego Akcji Katolickiej. Proszę pamiętać, że organizacja nasza jest apolityczna i nie może prowadzić działalności politycznej. Może natomiast - i powinna - kształcić kadry które następnie sięgną po władzę. My ten proces kształcenia nazywamy formacją.

Wiele daje do myślenia niskie zainteresowanie współpracą z partiami politycznymi (zaledwie 4%). Czyżby postkomunistyczna alergia? Nie wzrosła aktywność na polu spotkań, dyskusji... brak czasu, czy niedowartościowanie tematu?

DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA

Jak przystało na członków Akcji Katolickiej, wykazujemy dużą troskę o nasze obiekty sakralne. Ponad 65% Oddziałów uczestniczy w różnego rodzaju pracach na rzecz parafii. Zwiększył się też odsetek Oddziałów deklarujących prace nad własnym lokalem i na rzecz społeczności lokalnej. Mała liczba Oddziałów prowadzących działalność gospodarczą wynika stąd, iż dotąd nie było prawnych możliwości. Już są. Zobaczymy, jak to będzie za rok.

DZIAŁALNOŚĆ IMPREZOWA

I tutaj widać zdecydowany wzrost aktywności. Z imprez o charakterze towarzyskim przede wszystkim organizujemy opłatki - i tutaj dominuje chrześcijański sposób bycia. Poza tym lubujemy się w festynach (głównie miasto) i dożynkach (wieś). Częściej niż w 1997 r. (było 22.6%, jest 49%) myślimy o dzieciach, organizując im czas wolny. Dobrze też jest z pielgrzymkami, zwłaszcza krajowymi. Nie chodzi tylko o udział (43%) ale też o organizację (47%). Przeciętnie w jednej pielgrzymce krajowej wzięło ponad 40 osób. Nieco słabiej interesujemy się turystyką.

FORMACJA ORGANIZACYJNA

W Oddziałach Parafialnych odbyło się przeciętnie ponad 5 zebrań Zarządu i 7 zebrań Oddziału w ciągu roku. To cieszy. Martwi natomiast małe zainteresowanie tworzeniem grup tematycznych - choć tak naprawdę mają one sens w przypadku liczebniejszych Oddziałów (tymczasem średnia liczebność POAK wynosi 18,6).

REFLEKSJA KOŃCOWA

Nawet pobieżna analiza przedstawionych tu danych nie pozwala na potwierdzenie przesłanki o spadku aktywności, którą sformułowałem na wstępie. Procentowy udział Oddziałów w realizacji elementów programowych zawartych w ankiecie jest zdecydowanie większy niż przed rokiem. Należy, oczywiście, uwzględnić fakt, że sama forma ankiety przyczyniła się do pełniejszego przekazania informacji, niż to jest możliwe przy sprawozdaniach klasycznych. Nie jest to jednak w stanie wytłumaczyć tak znacznych przyrostów, jak choćby w uczestnictwie w cyklicznych Mszach Św. (z 25 na 53%), w systematycznej formacji (z 17 na 47%), w trosce o wystrój świątyni (z 9,4 na 49%) i w wielu innych przedsięwzięciach. Zachęcam do porównania danych sprzed roku (Biuletyn nr 3) z aktualnymi.

Wniosek nasuwa się jeden: Akcja Katolicka Diecezji Toruńskiej okrzepła organizacyjnie i znalazła sobie miejsce w wielu obszarach rzeczywistości codziennej w parafii i środowisku lokalnym. Niewątpliwie dużą rolę odegrała tu wymiana informacji dokonywana podczas spotkań, zjazdów, zebrań.

Za Wasz trud, wysiłek, za całe to dobro, które przynieśliście Kościołowi, bliźnim i krajowi poprzez działalność w Akcji Katolickiej składam wam serdeczne Bóg zapłać. Życzę także wszystkim Oddziałom Parafialnym, wszystkim członkom Akcji, aby Bóg błogosławił Waszym dalszym poczynaniom, bo tylko wtedy mogą one wydać plon stokrotny. W imieniu całego Zarządu i Księdza Asystenta zapewniam o naszym wsparciu i nieustającej modlitwie.

Tadeusz Solecki

Prezes Zarządu DIAK

Bernard Rawluk Prezes POAK przy parafii Św. Janów w Toruniu CZEGO MI BRAKUJE W AKCJI KATOLICKIEJ

"Istota Akcji Katolickiej polega na współpracy świeckich i duchownych w hierarchicznym apostolacie Kościoła. Trzeba być razem i współdziałać." - tak pisał Ksiądz Biskup Ordynariusz z okazji inauguracji Akcji Katolickiej Diecezji Toruńskiej.

>Bernard Rawluk

Tadeusz Solecki Prezes Zarządu DIAK POTRZEBNA JEST TYLKO ISKIERKA ZAUFANIA Lekko polemizujący przyczynek do głosu kol. B. Rawluka

Przede wszystkim godzi się wyjaśnić, że publikowany tu tekst jest nie wypowiedzianym głosem w dyskusji na II Zjeździe Akcji Katolickiej - pochodzi zatem sprzed ponad roku. Różne okoliczności nie pozwalały opublikować go wcześniej. Przejrzawszy go i stwierdziwszy, że nie stracił na aktualności, w porozumieniu z Autorem i po drobnej adjustacji postanowiłem podać go Wam jako propozycję, zaczyn dyskusji - co wszak było marzeniem kolegi Bernarda.

Autor artykułu mocno i w kilku miejscach akcentuje "wolę polityczną" hierarchii tzw. "wyższego szczebla". Powołuje się na Ojca Św., na Księdza Biskupa Ordynariusza. Dziś mógłby to robić nadal - może jeszcze skuteczniej, bo przybyło argumentów. O wadze, jaką wciąż przywiązuje Ks. Bp Ordynariusz do problemu współpracy świeckich z hierarchią, o nie ustającej nadziei, że platformą tej współpracy może być Akcja Katolicka, najlepiej świadczy fakt skierowania do Proboszczów naszej Diecezji listu-instrukcji określającej znaczenie i formy ich współpracy z POAK. List ten, po uzyskaniu zgody Ks. Biskupa, przesłaliśmy także Prezesom POAK.

Wola poszerzenia udziału świeckich w życiu Kościoła pośród sterników Piotrowej łodzi jest więc zdecydowana i widoczna. Problem pojawia się w jej przełożeniu na zwykłą parafialną codzienność. W trafieniu do mentalności duchownych tam działających. A nie jest to sprawa prosta. Trzeba pamiętać, że Kościół przez dwa tysiące lat wypracowywał i zachował strukturę hierarchiczną, której mechanizmy funkcjonowania oparte są na autorytecie i charyzmie przełożonych oraz dobrze pojętej lojalności i posłuszeństwie podwładnych. Kościołowi obcy jest zatem etos ustalania tego co dobre, godziwe, roztropne drogą referendalną - czyli przez średnią statystyczną poglądów jego członków. Wiem, że wygląda to nieco archaicznie dla piewców etosu demokracji. Warto jednak pamiętać, że mechanizmy te pozwoliły Kościołowi zachować nie tylko jedność ale i pełną organizacyjną wydolność poprzez owe dwa tysiące lat - podczas gdy obok rodziły się i padały liczne systemy i ustroje. Gdy obok dokonywano ryzykownych, czasem wręcz bestialskich eksperymentów na całych narodach i społecznościach. Należy o tym pamiętać, gdy przyjdzie pokusa spojrzenia krzywym okiem na uporczywy konserwatyzm kościelnej hierarchii. Dopuścić do siebie myśl - a może kierują się oni dwutysiącletnimi doświadczeniami Kościoła i całej historii?

Inna sprawa, że owe mechanizmy funkcjonowania hierarchicznej struktury Kościoła Powszechnego (autorytet i posłuszeństwo) dotyczą sfery stricte religijnej - zatem dogmatów, kanonów wiary. Pozwala to zachować tożsamość Kościoła na przestrzeni dziejów, pozwala zachować najcenniejszy jego skarb: depozyt wiary. Dlatego też współpraca ze świeckimi na tym polu - zwłaszcza gdy prowadzi do oddawania inicjatywy ewangelizacyjnej - musi być prowadzona bardzo ostrożnie. Mamy już za sobą bardzo smutne doświadczenia, choćby ekstremalne zachowania niektórych grup Wspólnoty w Duchu Św.

Lecz w pozostałych, bardziej "ziemskich" sferach działalności Kościoła można i należy liczyć na świeckich. Można i należy śmielej niż dotąd oddawać im ster, ufać ich kompetencjom - bo przecież dobry proboszcz wcale nie musi być dobrym księgowym czy inżynierem budownictwa! Na tym polu świeccy są w stanie uczynić wiele dobrego dla Kościoła. Potrzebna jest tylko iskierka zaufania.

Ba - powie oponent. - Świecki działa tutaj społecznie. Może się zdarzyć, że rozpocznie szereg inicjatyw, a w momencie pierwszego niepowodzenia wycofa się, zostawi proboszcza "na lodzie". A tak naprawdę to w osobie proboszcza właśnie skupia się odpowiedzialność - także materialna - za parafię.

Istotnie, rzecz nie jest prosta, co nie oznacza, żebyśmy nie próbowali szukać sposobów jej rozwiązania. Tym bardziej więc zachęcam do dyskusji - do poszukiwania wzorcowego modelu współpracy świeckich z duchownymi - takiego, który sprawdziłby się w realiach końca XX wieku.

Na koniec pozwolę sobie zaprotestować, jakoby w planach pracy Zarządu Diecezjalnego nie było o współpracy świeckich Akcji Katolickiej z duchownymi. Owszem, literalnego takiego zapisu nie ma. Lecz cóż warte są literalne zapisy typu: "pogłębianie i umacnianie współpracy między..."? To pustosłowie rodem z epoki komunizmu. Plan musi zawierać konkrety. W tych konkretach właśnie zaszyta jest potrzeba współpracy. Weźmy choćby Nowennę Dziękczynną z okazji XX - lecia pontyfikatu Jana Pawła II. Czy można ją zrealizować inaczej niż przy współpracy proboszcza z Oddziałem Parafialnym? To samo dotyczy misji ewangelizacyjnych, rekolekcji, organizacji uroczystości religijnych, etc. etc.

Całym sercem oddaję się inicjatywie Biskupa Życińskiego, o której wspomina kol. Bernard: "wypracowania programu pozytywnego Kościoła, który przyciągnie do siebie człowieka XXI wieku" Ale wcale nie dodałbym tutaj słów, które Autor dodaje od siebie: "unijnego człowieka". Niby dlaczego?

Tadeusz Solecki

---

Piotr Kurlenda Historyk, członek Akcji Katolickiej z Brodnicy AKCJA KATOLICKA W BRODNICY

Jako pierwszy nazwą Akcja Katolicka posłużył się papież Pius X w 1903 r. Zgodnie z dokumentami Piusa X określano Akcję Katolicką jako : "całość wszystkich dzieł gorliwości, w których pod przewodnictwem biskupów i duchowieństwa katolicy świeccy pracują w tym celu dla dobra Kościoła, społeczeństwa i jednostek, by odnowić w Chrystusie cywilizację chrześcijańską".

Nowe spojrzenie na pojęcie i organizację Akcji Katolickiej wiązało się z osobą papieża Piusa XI (1922 - 1939), który widział w niej "udział świeckich w apostolstwie hierarchicznym Kościoła katolickiego dla obrony zasad religii i moralności oraz dla rozwoju zdrowej i pożytecznej akcji społecznej pod przewodnictwem hierarchii kościelnej, celem odnowienia życia katolickiego w rodzinie i społeczeństwie" (1928 r.).

Bardzo ważną nowością w przypadku Akcji Katolickiej było oddanie kierownictwa w ręce świeckich. Dotąd w organizacjach kościelnych funkcje kierownicze pełnili duchowni, którzy w nowej sytuacji zostali asystentami z " prawem zawieszającego sprzeciwu w sprawach wiary i moralności oraz głosem doradczym w sprawach organizacyjnych" (ze statutów stowarzyszeń Akcji Katolickiej w Polsce z 1934 r.).

Akcja Katolicka w założeniu miała być apolityczna. Celem jej działalności było odnowienie w myśl zasad katolickich rodziny i społeczeństwa.

W Polsce utworzenie Akcji Katolickiej zostało poprzedzone działalnością Związku Katolickiego (powstał w 1907 r. w Królestwie Polskim; zaprzestał działalności po I wojnie światowej), Ligi Katolickiej (powołał ją w 1920 r. w Poznaniu prymas Edmund Dalbor) oraz sodalicji mariańskich. Decyzję o utworzeniu w Polsce scentralizowanej Akcji Katolickiej podjęła konferencja episkopatu. Dnia 24 XI 1930 r. erygowano Naczelny Instytut Akcji Katolickiej (dalej NIAK) w Poznaniu. W latach 1930 - 1932 tworzono Diecezjalne Instytuty Akcji Katolickiej (dalej DIAK). W diecezji chełmińskiej DIAK w Pelplinie biskup Stanisław Wojciech Okoniewski erygował w grudniu 1930 r.

Struktura organizacyjna Akcji Katolickiej w Polsce była trójczłonowa. Na pierwszy człon składały się : NIAK (ośrodek centralny), DIAK - i ( jako diecezjalne ośrodki kierownicze) oraz Dekanalne i Parafialne Akcje Katolickie. Drugi człon obejmował 4 tzw. kolumny, tj: Katolicki Związek Mężów, Katolicki Związek Kobiet, Katolicki Związek Młodzieży Męskiej i Katolicki Związek Młodzieży Żeńskiej. Związki te skupiały stowarzyszenia z obszaru Polski. Na poziomie diecezji działały stowarzyszenia (np. Katolickie Stowarzyszenie Mężów), które na szczeblu parafii posiadały oddziały mogące się łączyć w obrębie dekanatów w okręgi. Ostatni człon tworzyły stowarzyszenia pomocnicze, czyli Trzecie Zakony, kółka różańcowe, sodalicje, Apostolstwo Modlitwy i bractwa.

Podany ogólny obraz struktury organizacyjnej komplikowała zasada, zgodnie z którą do diecezjalnej Akcji Katolickiej ordynariusz mógł zaliczyć niemal każdą organizację katolicką. Było tak na przykład w diecezji chełmińskiej (należała do niej parafia św. Katarzyny w Brodnicy), gdzie biskup Stanisław Okoniewski w skład Akcji Katolickiej zaliczył: Katolickie Stowarzyszenie Mężów (dalej KSM), Katolickie Stowarzyszenie Kobiet (dalej KSK), Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Męskiej (dalej KSMM), Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Żeńskiej (dalej KSMŻ), Katolickie Stowarzyszenie Ludowe, Katolickie Stowarzyszenie Robotników (dalej KSR), Katolickie Stowarzyszenie Czeladzi i Katolickie Stowarzyszenie im. ks. Piotra Skargi.

W parafii św. Katarzyny w Brodnicy funkcjonowały oddziały KSM, KSK, KSMM, KSMŻ i KSR. KSM w Brodnicy powstało w połowie 1937 r. Celem organizacji w myśl statutu z 1934 r. było " wyrabianie członków na światłych i czynnych członków Kościoła katolickiego, przygotowanie ich do indywidualnego i zbiorowego apostolstwa Chrystusowego oraz szerzenia zasad katolickich poprzez wszystkie dziedziny życia i kultury" (podobnie brzmiały cele pozostałych stowarzyszeń). Członkiem mógł zostać wypełniający obowiązki religijne katolik od 25 roku życia. Prezesa oddział wybierało walne zebranie na dwuletnią kadencję. W skład zarządu w 1937 r. wchodzili: Delewski (prezes), Tomkiewicz (wiceprezes), Tkaczyk (sekretarz) i Orlewicz (skarbnik). Patronem organizacji było Najświętsze Serce Pana Jezusa.

Działalność brodnickiego oddziału koncentrowała się na życiu organizacyjnym. Członkowie spotykali się na co miesięcznych zebraniach w Domu Katolickim, w trakcie których odczytywano referaty (np.: w maju 1939 r. pt.: " Hitleryzm a Kościół katolicki") oraz poruszano sprawy katolickie. Uczestniczono też we wspólnych praktykach religijnych.

Brodnickie KSK było jedną z aktywniejszych organizacji kościelnych w parafii. Mogły do niego należeć osoby, które ukończyły 25 rok życia. Prezeskę, podobnie jak w przypadku KSM, wybierało walne zebranie na okres dwóch lat. Za patronkę stowarzyszenia obrano Najświętszą Marię Pannę.

W różnych okresach funkcję prezeski brodnickiego oddziału pełniły: Łucja Kamińska i Tomkiewiczowa. W skład zarządu z 1938r. wchodziły :Łucja Kamińska (prezes), Jadwiga Sykuterowa (wiceprezes), Agnieszka Wojciechowska (sekretarz), Magdalena Znaniecka (zast. sekretarza), Kazimiera Wojciechowska (skarbnik). Asystentem kościelnym stowarzyszenia, które w 1938 r. liczyło 135 członkiń, był w 1936 r. ks.Leon Dzienisz. Organizacja posiadała sztandar.

W działalności oddziału ważną rolę stanowiły zebrania w Domu Katolickim, w trakcie których starano się o pogłębienie formacji intelektualno - duchowej członkiń poprzez referaty, modlitwę oraz prowadzone przez osobę duchowną kwadranse ewangeliczne, które miały pobudzać do refleksji nad prawdami wiary i własnym postępowaniem. Zebrania mogły mieć charakter uroczysty np.: z okazji święta patronki czy też przyjęcia nowych członkiń. W serdecznej atmosferze obchodzono gwiazdkę. Wówczas wspólnie z asystentem dzielono się opłatkiem, śpiewano kolędy, spożywano przygotowaną kawę i ciasta. Na jednym z takich spotkań w dn. 28 XII 1937 r. nastąpiło przemówienie ówczesnego proboszcza (w latach 1936 - 1940), ks. Waleriana Ossowskiego (1884 - 1940), a także deklamacje dzieci członkiń oraz przedstawienie przygotowane przez KSMŻ. Oddział starał się włączyć w pracę charytatywną. W 1935 r. stowarzyszenie przeznaczyło pewną kwotę na rzecz pomocy ofiarom powodzi. W 1936 r. postanowiono, że członkinie same, w wolnym czasie, podczas wielkiego postu, będą szyły bieliznę dla ubogich dzieci, które po raz pierwszy miały przyjąć Komunię św. Oddział zorganizował w dniach 15-17 XI 1937 r. "kurs z dziedziny zagadnień wychowawczych dla wszystkich matek parafii" na który złożyły się wykłady i pogadanki dla dorosłych oraz młodzieży żeńskiej, a także nabożeństwa. Poza tym uczestniczono we wspólnych praktykach religijnych. Brodnicki oddział KSK starał się pozytywnie odpowiedzieć na trudne wyzwanie czasu, jakim była zbliżająca się wojna. Stowarzyszenie weszło obok Rodziny Rezerwistów, żeńskiego koła Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, Rodziny Urzędniczej, Rodziny Kolejowej w skład Zrzeszenia Organizacji Kobiecych, które zorganizowało w 1939 r. kurs: " Przysposobienia kobiet do obrony kraju". Zajęcia w formie wykładów z zakresu obrony przeciwlotniczej, ratownictwa sanitarnego, samoobrony bloków domów, wiedzy o gazach bojowych odbywały się dla wszystkich chętnych wieczorem dwa razy w tygodniu w Domu Katolickim. Stowarzyszenie zadeklarowało również 17 IV 1939 r. sumę 100 zł na pożyczkę przeciwlotniczą.

Stosunkowo aktywne były brodnickie organizacje młodzieżowe Akcji Katolickiej. Były one oddziałami KSMM i KSMŻ działających w diecezji , które przyjęły te nazwy wraz z nowymi statutami w ramach unifikacji struktur Akcji Katolickiej na poziomie kraju przeprowadzonej w 1934 r. Wspomniane stowarzyszenia były kontynuacją powstałego w 1921 r. scentralizowanego Pomorskiego Związku Stowarzyszeń Młodzieży Polskiej, który w połowie 1931 r. podzielił się na dwie odrębne struktury: Katolicki Związek Młodzieży Polskiej Męskiej i Katolicki Związek Młodzieży Polskiej Żeńskiej. Członkami obu tych stowarzyszeń mogły być osoby w wieku od 14 do 30 lat, wypełniające obowiązki religijne. Prezesa oddziału KSMM i KSMŻ wybierało walne zebranie na okres dwóch lat. Za patronkę KSMŻ obrano Najświętszą Marię Pannę, zaś KSMM św. Stanisława Kostkę.

Protektorami brodnickiego oddziału KSMM byli księża : Józef Bielicki (1868 - 1935), proboszcz parafii św. Katarzyny w latach 1923 - 1935 oraz Walerian Ossowski, który wywierał aktywny wpływ na działalność organizacji. Z kolei funkcję asystentów kościelnych pełnili: ks. Stanisław Średzki i ks. Feliks Dama, którzy równocześnie byli asystentami Okręgu KSMM Brodnica. Prezesami organizacji byli: J. Jankiewicz, Jan Jastrzemski oraz Wincenty Buńka (od połowy 1935 r. do wybuchu wojny).

Oddział znany był ze swojej aktywności sportowej. W tym czasie w Brodnicy do najpopularniejszych w społeczeństwie dyscyplin sportowych zaliczano: strzelectwo, piłkę nożną i ręczną, pięściarstwo, kolarstwo, lekką atletykę i tenis stołowy. Brodnickie KSMM organizowało dla swoich członków turnieje gry w warcaby, szachy, biegi na przełaj, a także mecze w tenisa stołowego z innymi drużynami z miasta i regionu.

Stowarzyszenie prawdopodobnie prowadziło typową dla Akcji Katolickiej działalność organizacyjną (np.: zebrania) i religijną. Organizacja posiadała świetlicę w Domu Katolickim. Oddział przygotowywał różne imprezy (zabawy, przedstawienia). Zysk z jednej z nich, urządzonej w 1939r., przeznaczono na Fundusz Obrony Narodowej. Stowarzyszenie liczyło w połowie 1936 r. 57 członków, zaś w 1939r. - 62.

Brodnicki oddział KSMM nie prowadził działalności politycznej, jednak w swoich sympatiach kierował się w stronę Stronnictwa Narodowego.

Oddział żeński powstał w 1932 r. Jego asystentami kościelnymi byli księża : Stanisław Średzki i Gerard Dysarz, prezeską zaś Barbara Stawińska. Oddział ten, podobnie jak jego męski odpowiednik, organizował różne imprezy (przedstawienia, wieczorki taneczne) oraz wykłady. Szczególnie uroczyście stowarzyszenie obchodziło w listopadzie 1937 r. 5 rocznicę założenia. Wówczas to na specjalną akademię przybyli zaproszeni jako goście m.in. burmistrz Franciszek Blokus i starosta Mieczysław Galusiński. W oddziale istniały zastępy, w których m.in. szkolono kandydatki (w 1937 r. było ich 58) oraz kółko wychowania fizycznego, w którym uprawiano siatkówkę. Utworzono też drużynę Czerwonego Krzyża, która w 1938r. liczyła 16 druhen. Organizacja posiadała poświęcony w maju 1933 r. sztandar. W napiętej sytuacji 1939r. stowarzyszenie złożyło na Fundusz Obrony Narodowej pewną kwotę pieniędzy.

Oddziały KSMM i KSMŻ starały się inicjować wspólne przedsięwzięcia. Dn. 27 XII 1937 r. obie organizacje zorganizowały wspólny opłatek, na który zaproszono rodziców oraz przedstawicieli władz z burmistrzem Franciszkiem Blokusem. Jakiś czas potem, 12 II 1938 r., oba stowarzyszenia przygotowały bal, z którego dochód przeznaczono na cele organizacyjne oraz na zakup przędzy potrzebnej do zrobienia rękawiczek. Miał to być dar dla stacjonującego w Brodnicy 67 pułk piechoty. Dn. 19 VI 1939 r. poczty sztandarowe wspomnianych stowarzyszeń uczestniczyły w pochodzie zorganizowanym z okazji " Tygodnia Propagandy Rzemiosła" przez brodnickie rzemiosło skupione w Pomorskim Związku Samodzielnych Rzemieślników Chrześcijan.

O konieczności zajęcia się kwestią społeczną w ramach Akcji Katolickiej pisał papież Pius X. W encyklice Il fermo proposito stwierdził, że " Najważniejszą częścią Akcji Katolickiej jest rozwiązanie sprawy społecznej, która z tego powodu zasługuje na to, by jej była poświęcona działalność najenergiczniejsza i najwytrwalsza wszystkich katolików". W połowie lat trzydziestych Władysław Deptuła w książce " Akcja Katolicka a chrześcijański ruch robotniczy w Polsce (próba rozwiązania)" podał dwa podstawowe zadania, które powinna w dziedzinie robotniczej spełnić Akcja Katolicka. Po pierwsze miała ona pomóc przetrwać trudny okres kryzysu gospodarczego, zwłaszcza, że jak pisał; " jesteśmy bowiem świadkami załamań się wielu ludzi (...), upadków moralnych, utraty wiary w Opatrzność Bożą - rozpaczy". Po drugie Akcja Katolicka miała przyczynić się poprzez swoją działalność do " polepszenia bytu warstw pracujących".

Brodnickie KSR było jednym z kilkudziesięciu oddziałów powstałego w 1932 r. w diecezji chełmińskiej Katolickiego Związku Stowarzyszeń Robotników, który w 1934 r. zmienił nazwę na KSR. Organizacja ta nie miała charakteru związku zawodowego i w założeniu była apolityczna. Stawiała sobie obok celów ogólnych Akcji Katolickiej, także szerzenie zasad katolickich w dziedzinie społeczno - gospodarczej. Członkiem stowarzyszenia mógł zostać wypełniający obowiązki religijne katolik - robotnik, który ukończył 21 rok życia. Patronem stowarzyszenia był św. Józef.

Oddział KSR w Brodnicy powstał 25 V 1933 r. Jego asystentem kościelnym został ks. Walerian Ossowski. Wcześniej patronami organizacji byli ks. Józef Ruchniewicz (w 1933 r.) oraz ks. Stanisław Średzki (w 1934 r.). Funkcję prezesa pełnili: ks. Józef Bielicki (w 1933 r.), ks. Feliks Dama (w 1936 i 1939 r.) oraz Franciszek Biedorowicz, w osobie którego władze powiatowe widziały " główną sprężynę żywotności" organizacji.

Na działalność stowarzyszenia składały się zebrania w Domu Katolickim, w trakcie których wygłaszano przy dość wysokiej frekwencji referaty o zróżnicowanej problematyce związanej z zagadnieniami religijno - społecznymi, historycznymi, z zakresu wojskowości. W okresie 1933 - 1938 wygłoszono ich około 60. Prowadzono też działalność samopomocową za pośrednictwem " biura bezpłatnego udzielania porad prawnych" i religijną. Organizacja posiadała poświęcony 26 V 1938 r. sztandar. Na jednej stronie miał on godło: młot oparty na krzyżu, który miał symbolizować " pracę ciężką robotnika w oparciu o krzyż Chrystusowy". Na drugiej był patron: św. Józef z dzieciątkiem Jezus.

Stowarzyszenie liczyło w 1933r. - 145, 1934 r. - 150, 1936 r. - 126, 1938 r. - 180 członków.

Brodnicki oddział KSR wg. władz powiatowych w całości wyznawał poglądy endeckie, a przy tym był " w stosunku do Państwa Polskiego lojalny". Nie prowadził też czynnej działalności politycznej.KSR z parafii św. Katarzyny nie należało do zbyt aktywnych organizacji, jednak stanowiło potrzebny i istotny składnik integracji, komunikacji i formacji intelektualno - duchowej części brodnickiego środowiska robotniczego. W Brodnicy miały miejsce 3 wielkie imprezy Akcji Katolickiej na szczeblu diecezjalnym: w 1932 r. - VII Zjazd Delegowanych Katolickiego Związku Młodzieży Polskiej Męskiej, w 1936 r. XI Zjazd Delegowanych KSMŻ oraz w 1939 r. - VI Zjazd Delegowanych KSK.

Zjazdy Delegowanych, bo tak nazywały się wspomniane imprezy, były z jednej strony wielką manifestacją i spotkaniem przedstawicieli organizacji katolickich, z drugiej strony posiadały one pewne uprawnienia - zgodnie z nowymi statutami z 1934 r. na zjeździe zatwierdzano sprawozdania i udzielano absolutorium oraz wybierano niektórych członków diecezjalnego zarządu i komisji rewizyjnej stowarzyszenia. Także uchwalano m.in. program pracy, budżet i składki. Na zjazd przybywali prezesi oddziałów (lub przedstawiciel kierownictwa) oraz wybrani na walnym zebraniu " delegowani" oddziałów.W VII zjeździe Katolickiego Związku Młodzieży Polskiej Męskiej, który odbył się 9 - 10 VII 1932 r., brało udział około 1500 osób z całej diecezji. Z kolei XI zjazd KSMŻ (16 -17 V 1936 r.) skupił około 700 druhen z ponad 400 oddziałów. W VI zjeździe KSK (22 - 23 IV 1939 r.) uczestniczył m.in. sufragan chełmiński Konstantyn Dominik. W trakcie tych zjazdów zajmowano się sprawami organizacyjnymi (wybór części zarządu, wysłuchanie sprawozdań itp.), wygłaszano referaty i przemówienia, uczestniczono w nabożeństwach, organizowano pochody (na linii dworzec PKP - fara) i defilady (na rynku), uchwalano rezolucje. Na zjeździe z 1932 r., a zwłaszcza na tym z 1939 r., padły akcenty patriotyczne i antyhitlerowskie. Na VII zjeździe młodzieży męskiej " zebrani wykrzyknęli, że będą bronić Pomorza do ostatniej kropli krwi". Z kolei rezolucje VI zjazdu organizacji kobiecych z 1939 r. wzywały " wszystkie członkinie do gorących modłów o odwrócenie klęski wojny" oraz stwierdzały, że " w dniach jakie mogą nadejść, najwyższym prawem naszym : Dobro i bezpieczeństwo Najjaśniejszej Rzeczpospolitej".

Miejscem, w którym ogniskowało się życie organizacyjne brodnickich stowarzyszeń był otwarty przed I wojną światową przy ul. Przykop 53 z inicjatywy ówczesnego proboszcza ( w latach 1897 - 1919) ks. Jana Doeringa (1850 - 1919), Dom Katolicki. Mieściło się w nim przedszkole parafialne i dwie sale (duża i mała). Podczas II wojny światowej obiekt zajęli Niemcy. Po wojnie przedszkole po jakimś czasie upaństwowiono, zaś pozostałe pomieszczenia parafia wydzierżawiła. Ostatecznie budynek sprzedano w 1975 r. Spółdzielni Inwalidów " Jedność".

Działalność Akcji Katolickiej przerwał wybuch II wojny światowej. Po 1945 r., poza jednym wyjątkiem, nie wznowiła swojej aktywności z powodu braku zgody władz państwowych. Wyjątkiem była archidiecezja gnieźnieńsko - poznańska, w której do 1950 r. funkcjonowało KSMŻ.

Na potrzebę reaktywowania Akcji Katolickiej w Polsce zwrócił uwagę w przemówieniu do biskupów polskich w dn. 12 I 1993 r. papież Jan Paweł II : " Niezastąpionym środkiem formacji apostolskiej świeckich są organizacje, stowarzyszenia i ruchy katolickie. Wśród nich szczególne miejsce zajmuje Akcja Katolicka, która kiedyś w Polsce była tak żywa i przyniosła tyle wspaniałych owoców. Trzeba więc, aby na nowo odżyła. Bez niej bowiem infrastruktura zrzeszeń katolickich w Polsce byłaby niepełna".

W powstałej w 1992 r. diecezji toruńskiej ordynariusz Andrzej Suski dekretami z 26 VIII 1996 r. z dniem 14 IX 1996 r. erygował Akcję Katolicką i Instytut Akcji Katolickiej Diecezji Toruńskiej, a także mianował Diecezjalnym Asystentem Kościelnym Akcji Katolickiej ks. mgra Marka Borzyszkowskiego oraz księży proboszczów i administratorów asystentami kościelnymi Parafialnych Oddziałów Akcji Katolickiej. Wyboru prezesa oddziału dokonał ks. bp ordynariusz z trzech przedstawionych Mu kandydatów. Z kolei pierwsze Walne Zebranie prezesów oddziałów parafialnych, które odbyło się 12 X 1996 r. w Toruniu, przedstawiło ordynariuszowi trzech kandydatów na Prezesa Zarządu Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej. Z nich bp A. Suski na prezesa wybrał dr. Jana Kostrzaka z Torunia. Celem nowej organizacji w myśl statutu jest : "pogłębienie formacji chrześcijańskiej oraz organizowanie bezpośredniej współpracy katolików świeckich z hierarchią kościelną w prowadzeniu misji apostolskiej Kościoła". Za patrona obrano św. Wojciecha.

W końcu pierwszego kwartału 1998 r. istniało w diecezji toruńskiej 91 oddziałów parafialnych liczących około 1700 członków zwyczajnych.

W Brodnicy oddziały Akcji Katolickiej powstały przy istniejących parafiach. Asystentami zostali: ks. prałat Bolesław Lichnerowicz (parafia św. Katarzyny), o. Eugeniusz Krajewski (zm. 7. IV. 1997),o. Korneliusz Mroziński, o. Romuald Jaworski (wszyscy z parafii Niepokalanego Poczęcia NMP). Z kolei na prezesów ordynariusz wybrał: Mariana Boguckiego (fara) i Wacława Jankowskiego (parafia przyklasztorna).Na działalność brodnickich oddziałów Akcji Katolickiej składa się m.in.: udział w praktykach religijnych, zebraniach, imprezach organizowanych przez zarząd diecezjalny, włączanie się w życie parafialne i liturgię, organizowanie pielgrzymek.

Na podkreślenie zasługuje zainicjowanie przez oddział z parafii św. Katarzyny zbiórki artykułów szkolnych dla powodzian, którą przeprowadzono w okresie 4 - 8 VIII 1997 r., a także prężna działalność sekcji turystyczno - sportowej (pod przewodnictwem Zygfryda Filanowskiego) oddziału z parafii Niepokalanego Poczęcia NMP.

Piotr Kurlenda

Bibliografia

1. Źródła archiwalne
   Archiwum Państwowe w Toruniu(zespół :) Starostwo Powiatowe w Brodnicy 1920 - 1939 sygnatury: 46,51
2. Źródła drukowane
   1. Statut Katolickiego Stowarzyszenia Robotników, Pelplin 1935.
   2. Statuty i regulaminy stowarzyszeń Akcji Katolickiej, Poznań 1934.
3. Prasa, czasopisma

"Druhna Pomorska", 1932-1933, 1936-1939."Młodzież Pomorska", 1932,1937. "Pielgrzym", 1939."Ziemia Michałowska", 1935-1939.

Opracowania

1. Deptuła W., Akcja Katolicka a chrześcijański ruch robotniczy w Polsce (próba rozwiązania), Lublin 1934.
2. Majka J., Akcja Katolicka w Polsce w XX - leciu międzywojennym, [w:] Verbum Crucis. Kardynałowi Bolesławowi Kominkowi w hołdzie, red. J. Krucina, Wrocław 1974.
3. Niparko R., Akcja Katolicka, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. 1, Lublin 1989.
4. Wajda K., Akcja Katolicka na Pomorzu w latach 1930 - 1939, Studia Pelplińskie, t. 19: 1988.
5. Wultański J., Dom Katolicki, Ziemia Michałowska, nr 8 z 1996.

 

---

STRONA GŁÓWNA

BIULETYNY "RAZEM"