Do dn. 12. 10. 1997 r. Ks. Biskup Ordynariusz mianował 120 Prezesów Oddziałów Parafialnych Akcji Katolickiej Diecezji Toruńskiej.

Do dn. 12. 10. 1997 r. do Zarządu Diecezjalnego Instytutu wpłynęło i zostało zarejestrowanych 1507 deklaracji członkowskich oraz 82 zgłoszenia Oddziałów Parafialnych z terenu diecezji.
 

Lp	Kategoria	Ilość	Procent
1	Zwyczajny	1467	99,46%
2	Wspierający	6	0,41%
3	Kandydat	33	2,24%
4	Skreślony	1	0,07%

LP	PRZEDZIAŁ	ILOŚĆ	PROCENT
1	0 - 20	23	1,56%
2	21 - 30	144	9,76%
3	31 - 40	315	21,36%
4	41 - 50	408	27,66%
5	51 - 60	299	20,27%
6	61 - 70	205	13,90%
7	71 - 80	71	4,81%
8	81 - 90	10	0,68%

LP	Stan	Ilość	Procent
1	Żonaci (mężatki)	1131	75,05%
2	Panny (kawalerowie)	213	14,13%
3	Wdowcy (wdowy)	117	7,76%
4	Rozwiedzeni	13	0,86%
5	Niezidentyfikowani	33	2,19%

Lp	Ilość	Liczebność	Procent
1	0	369	24,49%
2	1	129	8,56%
3	2	440	29,20%
4	3	320	21,23%
5	4	139	9,22%
6	5	55	3,65%
7	6	27	1,79%
8	7	14	0,93%
9	8	9	0,60%
10	9	2	0,13%
11	więcej	3	0,20%

Lp	Wykształcenie	Ilość	Procent
1	Niepełne podst.	2	0,13%
2	Podstawowe	259	17,23%
3	Zawodowe	294	19,56%
4	Niepełne średnie	17	1,13%
5	Średnie	559	37,19%
6	Pomaturalne	15	1,00%
7	Niepełne wyższe	16	1,06%
8	Wyższe	341	22,69%

Lp	Język	Ilość	Procent
1	Angielski	158	19,75%
2	Białoruski	2	0,25%
3	Czeski	2	0,25%
4	Esperanto	1	0,13%
5	Francuski	39	4,88%
6	Hiszpański	1	0,13%
7	Litewski	1	0,13%
8	Łaciński	13	1,63%
9	Niemiecki	207	25,88%
10	Rosyjski	371	46,38%
11	Wietnamski	1	0,13%
12	Włoski	4	0,50%

Znajomość języków obcych jest pojęciem względnym. W ankiecie nie przewidziano określania poziomu znajomości, lecz wielu kandydatów go podawało (najczęściej jako niski).

Lp	Partia	Ilość	Procent
1	CHD-SP	5	9,62%
2	PC	6	11,54%
3	PK	1	1,92%
4	PSL	10	19,23%
5	PSL-PL	1	1,92%
6	RDR	3	5,77%
7	ROP	13	25,00%
8	SD	1	1,92%
9	SDP	2	3,85%
10	UPR	3	5,77%
11	UW	2	3,85%
12	ZCHN	5	9,62%

W kwestionariuszu osobowym nie określono, o jakie organizacje tu chodzi, pozostawiając tym samym interpretację wypełniającemu. Zaowocowało to bogatym spektrum organizacji, począwszy od związków zawodowych a na ... uczestnictwie w Radach Gminnych (także Różach Różańcowych) skończywszy. Autor programu zdecydował się na częściową standaryzację tej kategorii opartą na nadesłanych danych. Otrzymał w ten sposób 95 organizacji. Do celów analizy statystycznej zostały one zgrupowane lub pominięte (gdy liczebność nie przekraczała 4). Grupy oznaczono w tabelce tłustym drukiem, a zawierają one:

• Izby: Izba Gospodarcza (2), Przemysłowo-Handlowa (1), Radców Prawnych (2), Rolnicza (5).
• Kluby: Klub Inteligencji Katolickiej (4), Biocenotyczny (1), Zachowawczo-Monarchistyczny (1), Przyjaciół Rodziny (1), Seniorów Rzemiosła (1), Seniorów Lotnictwa (1).
• Ruchy religijne: Apostolstwo Dobrej Śmierci (2), Odnowę w Duchu Św. (3), KSM (2), Rodzinę Radia Maryja (3), Rycerstwo Niepokalanej (6), Sodalicję Mariańską (1), Szkołę Nowej Ewangelizacji (1), Światło Życie (3), Wspólnotę Życia Chrześcijańskiego (1). Kościół Domowy uję Żę
• Stowarzyszenia: Poszkodowanych przez III Rzeszę (2), Bibliotekarzy (2), Edukacji Ekologicznej (1), Księgowych Polskich (3), Oświatowe Rodziców (1), Uwłaszczeniowe (1), Elektryków (1), Kombatantów (1), Lekarzy Katolickich (1), Edukacji (1), Agroturystyczne (1). Stowarzyszenie Rodzin Katolickich jest ujęte oddzielnie.
• Towarzystwa: Towarzystwo Brata Alberta (1), Naukowe (2), Pracowników Socjalnych (1), Przyjaciół Dzieci (1), Fizyczne (1), Geograficzne (1), Higieniczne (1), Historyczne (1), Pediatryczne (1), PTTK (9) i PTSM (1). Towarzystwo Przyjaciół Wyższego Seminarium Duchownego ujęto oddzielnie.
• Inne Związki: ZBOWiD (1), Związek Kombatantów RP (1), Prawników (1), Więźniów Politycznych (3), Polskich Artystów Plastyków (1),Sybiraków (1), Hodowców (1), Inwalidów (1), Zawodowy Pracowników Rolnictwa (1), i Leśników (1). Związek Nauczycielstwa Polskiego ujęto osobno.

Lp	Organizacja	Ilość	Procent
1	Caritas	9	2,56%
2	Izby	10	2,85%
3	Kluby	9	2,56%
4	KGW	20	5,70%
5	Kościół Domowy	12	3,42%
6	NOT	6	1,71%
7	OSP	21	5,98%
8	Towarzystwa	15	4,27%
9	Ruch Szensztacki	10	2,85%
10	Ruchy religijne	22	6,27%
11	Solidarność(+RI)	71	20,23%
12	Stowarzyszenia	22	6,27%
12	SRK	66	18,80%
13	TP WSD	6	1,71%
14	ZNP	33	9,40%
15	Inne związki	19	5,41%

Spośród wszystkich cech w ankiecie personalnej ta wypełniana była najrzadziej. Może to prowadzić do pesymistycznego wniosku, że Akcja Katolicka, to zbiór ludzi bez wyrazu, pasji życiowych. Być może jednak członkowie uznali tę część kwestionariusza osobowego za mniej obowiązującą, lub w jakimś sensie naruszającą ich prywatność?

Podobnie jak w przypadku organizacji, w projekcie kwestionariusza nie przewidziano standaryzacji w dziedzinie zainteresowań, skutkiem czego pojawiło się jeszcze szersze niż tam spektrum. Uporządkowanie zgromadzonych informacji dało 96 pozycji, które do celów prezentacji pogrupowano w kategorie:

• Nauka zawierającą: archeologię (1), astronomię (4), bibliotekoznawstwo (1), biologię i botanikę (6), chemię (1), etnografię (1), geografię (3), medycynę (7), psychologię (3), socjologię (3), turkologię (1), zoologię (2) i naukę ogólnie (6).
• Technika zawierającą: architekturę (2), budownictwo (3), cybernetykę (1), elektronikę (2), informatykę (11), lotnictwo (4), motoryzację (5), pożarnictwo (2), i technikę ogólnie (2)
• Religia, teologia zawierającą: biblię (1), formację (2), kościół (7), modlitwę (16), religię (18) i teologię (8).
• Filozofia, historia zawierającą: filozofię (8) i historię (38).
• Ogrodnictwo zawierającą: działkę (22), ogrodnictwo (16) i zielarstwo (1).
• Sport, turystyka zawierającą: brydż (5), filatelistykę (13), łowiectwo (4), sport (71), turystykę (98).
• Kultura, sztuka zawierającą: dekorację (4), film (9), kulturę (13), malarstwo (9), plastykę (15), reklamę (1), teatr (13), sztukę (5) i zdobnictwo (1).
• Dom, rodzina zawierającą: dom (3), gospodarstwo (9), krawiectwo (7), rodzinę (6).
• Pedagogika, wychowanie zawierającą: dydaktykę (4), dzieci (4), katechetykę (2), młodzież (2), pedagogikę (3), wychowanie (4).
• Prasa, radio zawierającą: dziennikarstwo (4), prasę (10) i radio (6)
• Rolnictwo, ekologia zawierającą: ekologię (7), hodowlę (8), przyrodę (7), pszczelarstwo (2) i rolnictwo (6).
• Polityka, ekonomia zawierającą: ekonomię (3), gospodarkę (3), politykę (25), prawo (2), samorząd (3), społeczeństwo (7).
• Fotografia (18),
• Rozrywka zawierająca: gry (2), imprezy (1), rozrywkę (9), i taniec (3).
• Języki obce (4).
• Robótki, majsterkowanie zawierającą: majsterkowanie (8), modelarstwo (3), robótki (40)
• Literatura (117) i poezja (9).
• Praca społeczna (25)
• Muzyka (108)

Lp	Kategoria	Ilość	Procent
1	Nauka	42	4,27%
2	Technika	32	3,26%
3	Religia, teologia	52	5,29%
4	Filozofia, historia	46	4,68%
5	Ogrodnictwo, (działka)	39	3,97%
6	Sport, turystyka	216	21,97%
7	Kultura, sztuka	71	7,22%
8	Dom, rodzina	26	2,64%
9	Pedagogika, wychowanie	19	1,93%
10	Prasa, radio	20	2,03%
11	Rolnictwo, ekologia	30	3,05%
12	Polityka, ekonomia	43	4,37%
13	Fotografia	18	1,83%
14	Rozrywka	15	1,53%
15	Języki obce	4	0,41%
16	Robótki, majsterkowanie	51	5,19%
17	Literatura, poezja	126	12,82%
18	Praca społeczna	25	2,54%
19	Muzyka	108	10,99%

Wydaje się, że etap organizowania się struktur Akcji Katolickiej zbliża się ku końcowi. Przebiegł on wystarczająco sprawnie, a jeśli uwzględnić specyfikę organizacji i możliwości (również finansowe) bardzo sprawnie. Aby w pełni wykorzystać zgromdzoną w banku danych informację, należy dbać o jej systematyczne uzupełnianie i uaktalnianie. To zadanie dla Sekretarza Zarządu Diecezjalnego, który jednak będzie bezsilny jeśli nie wesprą go Prezesi Oddziałów Parafialnych.
 

Tadeusz Solecki SPRAWOZDANIA ODDZIAŁÓW PARAFIALNYCH  Z DZIAŁALNOŚCI W 1997 R. PRÓBA SYNTEZY

Zgodnie z postanowieniem Zarządu Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej Diecezji Toruńskiej, zobowiązano Prezesów Oddziałów Parafialnych do przedłożenia pisemnych sprawozdań z działalności Oddziałów i sprawozdań finansowych za 1997 r. Dokumenty te powinny być dostarczone do końca roku; przy czym preferowanym terminem był koniec listopada (święto Chrystusa Króla Wszechświata, w wigilię którego odbywał się II Zjazd Akcji Katolickiej Diecezji Toruńskiej). Z zadania wywiązały się 53 Oddziały Parafialne (stanowi to 61% zarejestrowanych Oddziałów).

Wyrobienie sobie miarodajnego poglądu na temat aktywności Akcji Katolickiej w minionym roku jest możliwe tylko po wnikliwej lekturze owych dokumentów, i to z szeregiem zastrzeżeń, z których najważniejsze to:

• Nie wszystkie działające Oddziały nadesłały sprawozdania
• Obraz Oddziałów w sprawozdaniach jest subiektywny, widziany przez podmiot będący równocześnie częścią "przedmiotu"
• Istnieją inne czynniki subiektywne (umiejętność przekazu informacji, czasem też skłonność do odziedziczonej po minionej epoce manierze "sprawozdawczości"
• Brak kryteriów standaryzacyjnych umożliwiających bardziej zobiektywizowaną porównywalność pracy i aktywności Oddziałów Parafialnych (wina sekretarza Zarządu Diecezjalnego, który obiecuje, że w tym roku, na podstawie zdobytych teraz doświadczeń zostanie opracowana i rozesłana ankieta sprawozdawcza). Tu mała uwaga: częściowo rolę standaryzacyjną odegrały Tezy programowo-organizacyjne dla Oddziałów Parafialnych opublikowane w biuletynie Razem Nr 2. Wielu Prezesów skonstruowało swą ankietę w oparciu o zawartą tam strukturę tematyczną.
• Mimo tego, że analiza dotyczy ponad połowy Oddziałów Parafialnych, nie jest to bynajmniej "próbka reprezentatywna". Należy mieć świadomość, że Oddziały, które sprawozdań nie nadesłały mogły mieć różne ku temu powody, lecz z pewnością niebagatelnym był ten, że... nie miały o czym pisać. Z poprawnego metodycznie punktu widzenia obniżają one statystyczny poziom aktywności.

Brak standaryzacji sprawozdań najbardziej obciążył winowajcę, czyli niżej podpisanego. Pragnąc dokonać syntezy dokonań Oddziałów Parafialnych (opublikowanie wszystkich mijałoby się z celem), stanąłem wobec dylematu - jaką metodę zastosować, by móc uczynić sprawozdania porównywalnymi, lecz nie wpaść równocześnie w pułapkę suchych danych ilościowych i procentowych?
Zdecydowałem, że jedno i drugie jest potrzebne. Dlatego zebrałem fakty i konkrety (dają się one zliczyć), wcisnąwszy je w gorset proponowanej przez Zarząd Diecezjalny (i - jak już wspomniałem - zastosowanej przez wiele Oddziałów Parafialnych) struktury tematycznej. tabele opatrzyłem krótkim komentarzem- interpretacją.
Lecz działalność Akcji Katolickiej - organizacji, której strawą nie jest wyłącznie, nasz "padół łez", lecz przede wszystkim Rzeczywistość Boża - nie da się zamknąć w rządku liczb i wykresów. Trzeba pamiętać, że do Akcji przyprowadził nas w mniejszy stopniu rozum, a w większym - serce. Przyprowadziła nas tutaj fascynacja Jezusem Chrystusem, który jest Miłością. Przyciągnął nas magnes wolności: parafia to nie miejsce naszej pracy, za którą otrzymujemy comiesięczną pensję. Przychodzimy tu z własnej woli realizować swe fascynacje, nie licząc na doraźny zysk, poklask, karierę. Z punktu widzenia chłodnego rozumu, postępujemy nieroztropnie. Lecz to nie chłód rozumu nas gromadzi, lecz żar serca. I o tym przede wszystkim należy pamiętać, zagłębiając się w lekturę poniższych tabelek. Zawierają one dane liczbowe o konkretach, faktach, lecz nie gromadzą informacji o intencjach, bo te nie dają się zniewolić w liczbach. Kto o tym zapomni, niewiele zyska, czytając niniejszą próbę syntezy.
W tabelach podałem numery ewidencyjne Oddziałów, które deklarowały realizację odnośnej tematyki.  Z góry proszę o wybaczenie, jeśli kogoś gdzieś pominąłem, lub omyłkowo umieściłem w nieodpowiednim miejscu. Wszelkie takie i inne pomyłki biorę na siebie i nie zamierzam nimi obciążać nawet komputera, który wiele mi w niniejszej pracy pomógł.
Niektóre kwalifikacje noszą stygmat subiektywizmu; ufam, że nie przekroczyłem w mej interpretacji (zwłaszcza nietypowych przedsięwzięć) jakichś granic przyzwoitości.
Niektóre przedsięwzięcia (raczej o marginalnym znaczeniu) zostały pominięte, by nie zaciemniać statystycznego obrazu. Niektóre jednak uwzględniłem, uważając, że ich marginalność jest jakimś (najczęściej niepokojącym) symptomem (za przykład niech posłużą tu uczestnictwo w Odnowie w Duchu Św., SKOK).

Działalność formacyjno-ewnageliczna, jakkolwiek podstawowa i najważniejsza dla Akcji Katolickiej jest równocześnie najtrudniejszą do uchwycenia w konkretach liczbowych. Przecież to nie liczba i częstotliwość organizowanych nabożeństw, katechez, dni skupienia jest ważna, lecz to, co podczas tych wydarzeń dzieje się w przestrzeni duchowej ich uczestników. Więcej: to, co dzieje się w przestrzeni modlącej się i formującej wspólnoty, a także (może nawet przede wszystkim?) w sercach i umysłach tych, co ją z zewnątrz obserwują.
Sądząc po liczbach można jedynie wnioskować, że Akcja przejęła niejako "odruchowo" mentalność innych, działających tu organizacji katolickich: dominuje modlitewne skupienie w zaciszu świątyni. Cieszy fakt dużego zaangażowania w Misje Ewangelizacyjne. Martwi niewielka ilość inicjatyw "zewnętrznych" (nabożeństwa poza obrębem parafii, apostolstwo indywidualnych świadectw).

I tutaj widoczna jest pewna tradycyjna forma aktywności znana w życiu parafialnych od stuleci. To dobrze. Gorzej z posługą lektorską (deklarowało ją ledwie 8 Oddziałów). Przecież to jedno z najprostszych lecz najskuteczniejszych świadectw wobec dominujących u nas biernych rzesz katolików: stanąć wobec nich twarzą w twarz. Nie bójmy się mikrofonu!

Zdecydowanie najszersze, najbardziej imponujące pole działalności. Chyba nie tylko dlatego, że mieliśmy w ubiegłym roku w kraju dramat powodzi, któremu towarzyszyło tak powszechne "pospolite ruszenie" serc. Pokrzepia fakt tak spontanicznej, szerokiej pomocy. Jej efekty nie są tu widoczne w pełni; dopiero szczegółowa lektura sprawozdań pozwala ujawnić, ogrom darów, kwot i wysiłku, jaki wyzwolił odruch ludzkiego miłosierdzia.
Cieszy też ożywiona i szeroka współpraca z CARITAS. Okazuje się, że wiele Oddziałów Parafialnych wyprzedziło inicjatywę Zarządu pragnącego do takiej współpracy doprowadzić.
Dane pokazują również potrzebę i sens charytatywnego wysiłku na forum lokalnym. Powódź pokazała, co prawda, że współczucie nie jest "odwrotnie proporcjonalne do kwadratu odległości", lecz nic nie ukryje faktu, że najlepiej widzimy i najżywiej reagujemy na biedę w najbliższym kręgu: aż połowa Oddziałów informuje o stałej (rzadziej sporadycznej) pomocy prowadzonej w obrębie parafii. W tym dziele nasza Akcja sprawdziła się, pozyskując autorytet środowiska.
Do słabszych stron tej działalności należy zaliczyć jej bardziej "improwizacyjny" charakter: tylko 3 Oddziały Parafialne dostrzegły wagę systemu informacyjnego jako fundamentu organizacyjnego pomocy potrzebującym.

Cieszy duża aktywność w samoedukacji członków (prelekcje, wykłady, odczyty, czytelnictwo). Martwi niedocenianie problemu edukacyjno-wychowawczego, zwłaszcza w stosunku do dzieci, ale i dorosłych (uczestnictwo w poradnictwie rodzinnym, małżeńskim). Martwi też niemal zerowy odzew na inicjatywę Studium Etyki Społecznej.

Działalność kulturalna i imprezowa nie dają się od siebie jednoznacznie oddzielić. Nadzieję budzi ożywiona działalność bibliotek, ambitne plany organizacji klubów parafialnych, przeprowadzenie wielu imprez kulturalnych. Gorzej z ochroną dóbr kultury narodowej i religijnej; wyrazem tego może być choćby troska o przydrożne kapliczki.

Gorący rok wyborów i dylemat wikłania się Akcji w aktywność polityczną. Wielu członków reaguje tu swoistą alergią i niechęcią.
Przed nami wybory samorządowe. Tymczasem Akcja, jak widać, niezbyt zainteresowana jest współpracą z władzami lokalnymi i samorządami. Niechętnie też jej członkowie biorą aktywny udział w organizowaniu wyborów.
Musimy pamiętać, że to także nasz - a nie tylko "lewicy laickiej" kraj. Że jesteśmy świeckimi, posiadamy pełne, niczym nie ograniczone bierne i czynne prawa wyborcze. Musimy jednak też pamiętać o tym, że Akcja nie jest stricte organizacją polityczną i musi być platformą współdziałania wszystkich, którzy niezależnie od orientacji politycznej hołdują chrześcijańskiej wizji człowieka i społeczeństwa.

Wiele Oddziałów Parafialnych niecierpliwie oczekuje na możliwość podjęcia działalności gospodarczej. Póki co - cała aktywność daje się obserwować w ramach działalności gospodarczej parafii. Możliwości lokalowe Oddziałów Parafialnych są bardzo zróżnicowane. Aktywność w tym zakresie również. Nie możemy we wszystkim liczyć na Proboszcza. Akcja powinna też zintensyfikować pracę Parafialnych Rad Ekonomicznych.

To drugie pod względem intensywności pole działalności Oddziałów Parafialnych. Dominują imprezy z podtekstem religijnym (pielgrzymki). Wśród imprez "kameralnych" - opłatki, najczęściej we własnym, członkowskim gronie. Sporo też imprez dla dzieci. Jednym słowem - jest dobrze i należy sądzić, że będzie jeszcze lepiej, gdy Akcja okrzepnie.

Owoce formacji organizacyjnej dokładniej opisałem w sprawozdaniu Sekretarza Zarządu Diecezjalnego. W niniejszym zestawieniu widać aspekt nieco odmienny: jaką mieliśmy (jako Zarząd) skuteczność w organizacyjnym oddziaływaniu na "teren". Sam fakt, że istnieje prawie 90 Oddziałów cieszy, lecz że tylko 60% nadesłało sprawozdania - martwi. O aktywności organizacyjnej nieźle świadczy niemała liczebność Oddziałów często i regularnie odbywających zebrania. Gorzej z powoływaniem grup tematycznych. Oddziały, które je powołały mogą zapewne poświadczyć, że daje to pozytywne efekty. Pamiętajmy, że działanie w Akcji jest społeczne, czyli pozazawodowe. Ponadto każdy ma rodzinę i związane z nią obowiązki. Utopią jest, że wszyscy będą robić wszystko (chyba że Oddział posiada małą liczebność). W każdej wspólnocie podział pracy jest świadectwem dojrzałości organizacyjnej.

Miał to być rok formacji organizacyjnej - i był. Jesteśmy najliczebniejszą organizacją katolicką w Diecezji. Posiadamy stabilną strukturę Oddziałów Parafialnych, w zdecydowanej większości przypadków świetnie współpracującą ze swymi duszpasterzami. W kontekście krajowym jesteśmy jedną z najprężniejszych Diecezji. Z naszych doświadczeń korzystają inni.

Wszystko, co jest ponad to, mogłoby więc być interpretowane w kategoriach miłej niespodzianki. Cała erupcja aktywności, w wielu dziedzinach może być tylko świadectwem tego, że Akcja była potrzebna. Że ludzie, którzy do niej przyszli, rozumieją jej sens: Akcja - działanie. Czyn. Słowo to zabrudzili źli ludzie, którzy wyrzucili Boga ze swych serc i przez ponad 40 lat usilnie starali się wyrzucić Go z naszego kraju, z naszych rodzin, z naszego języka, z naszych serc. Ludzi takich nie brak i dziś, choć ich sztandary nie zawsze są czerwone a hasła na nich wypisywane nie są marksistowskimi sloganami. Lecz słowo to, tak szlachetne i piękne, nie da się łatwo zbrukać. Znalazło swych obrońców. Wśród nich znajdujecie się Wy, drodzy członkowie Akcji Katolickiej, Bracia i Siostry w Chrystusie. Już w pierwszym roku swej działalności udowodniliście to i mam pewność, że będziecie to czynić nadal. Jako Sekretarz Zarządu Diecezjalnego, pierwszy miałem okazję obcować z obrazem Waszych dokonań. To bardzo pouczająca i wzruszająca lektura. To doświadczenie, które pozwala mi dziś podzielić się fascynacją osiągnięciami Akcji Katolickiej Diecezji Toruńskiej bez obawy, że ich autorzy osiądą na laurach. Moja pewność wyrasta na świadomości pewnej prawdy, którą posiadłem dzięki owej lekturze. Prawda ta mówi, że osiągnęliście to wszystko dzięki żarowi, jaki płonie w Waszych sercach. Jest to żar nieugaszony, bo jego Wiecznym Strażnikiem jest Jezus Chrystus.

Życzę Wam wszystkim wielkiej zapłaty od Boga. Życzę nam wszystkim, by nadal patronował i błogosławił naszemu Czynowi, który ma imię Akcja Katolicka.

Tadeusz Solecki

Ks. Marek Borzyszkowski ŚWIECKA DUCHOWOŚĆ CZŁONKA  AKCJI KATOLICKIEJ

Różne i dość skomplikowane są próby zdefiniowania duchowości chrześcijańskiej. Najprościej mówiąc, duchowość chrześcijańska to sposób realizowania zasad wiary chrześcijańskiej w celu osiągnięcia osobistej czy wspólnotowej doskonałości życia. W tym też sensie mówi się w Kościele o duchowości kapłańskiej i zakonnej a od pewnego czasu także o duchowości ludzi świeckich. W obrębie życia zakonnego można wyróżnić np. duchowość benedyktyńską, franciszkańską czy jezuicką. Jeśli chodzi o duchowość ludzi świeckich to możemy powiedzieć, że istnieje duchowość małżeńska, rodzinna, duchowość członków Żywego Różańca, Neokatechumenatu czy Odnowy w Duchu Świętym. W takim sensie można mówić także o duchowości członków Akcji Katolickiej.
Duchowość ta przede wszystkim musi być oparta na chrześcijańskim powołaniu do świętości. Sobór Watykański II w Dekrecie o apostolstwie świeckich mówi, że owocność apostolstwa świeckich zależy od ich żywotnego zjednoczenia z Chrystusem (DA 4). W celu umocnienia tego zjednoczenia należy korzystać z pomocy takich duchowych środków jak modlitwa i sakramenty, w sposób szczególny kładąc nacisk na czynny udział we Mszy św. Sobór zwrócił także uwagę na praktykowanie cnót wiary, nadziei i miłości oraz na wykonywanie świeckich obowiązków stanu. Ponadto zalecił świeckim, aby wysoko cenili sobie kwalifikacje zawodoweTak więcumiejętność dobrego wykonywania świeckiego zawodu należy do zakresu świeckiej doskonałości i świętości życia. W tym kontekście zwrócono uwagę na cnoty dotyczące życia społecznego: uczciwość, poczucie sprawiedliwości, szczerość, uprzejmość, siłę ducha, bez których nie może się utrzymać życie prawdziwie chrześcijańskie (DA 4).
Świętość ludzi świeckich ma być realizowana w otaczającym ich świecie. Z postanowienia Bożego żyją oni w małżeństwie, rodzinie, uprawiają świeckie zawody, prowadzą działalność gospodarczą, społeczną, polityczną i kulturalną. To wszystko wpływa nie tylko na ich życie doczesne ale i na przyszłe, w Królestwie Bożym. Przez Boga zostali powołani do bycia ludźmi świeckimi, aby wykonując właściwe sobie zadania, przyczyniali się do uświęcenia świata, na kształt zaczynu, od wewnątrz niejako, i w ten sposób przykładem swego życia ukazywali innym Chrystusa (KK 31). W soborowym tekście należy zwrócić uwagę na to, że świeccy chrześcijanie powołani do bycia w świecie, nie znaleźli się tam z przypadku oraz że życie rodzinne i ofiarna praca zawodowa są źródłami ich świętości. Taka świecka świętość winna być również celem duchowej formacji członków Akcji Katolickiej.
Bezpośrednim celem Akcji Katolickiej jest działalność apostolska. Należy jednak zawsze pamiętać o pierwszeństwie być przed działać. Błędem byłoby jednak zrezygnowanie z działania na korzyść wyłącznie tylko formacji. Tak więc należy zauważać potrzeby środowiska i energicznie przystępować do ich zaspakajania a jednocześnie w toku działalności nie zapominać o potrzebie formacji niezbędnej do tego, by działalność nie stawała się pustym aktywizmem. Formacja ta, według papieża Jana Pawła II, winna mieć charakter integralny, to znaczy powinna objąć całego człowieka. Winna więc zawierać formację tak duchową jak i doktrynalną, kulturową i społeczną. (ChL 60). Bez takiej formacji nie można myśleć o skutecznym apostolacie ludzi świeckich, w tym także członków Akcji Katolickiej.
Ludzie świeccy będący obywatelami świeckiego społeczeństwa i członkami Kościoła mają obowiązek wypracowania harmonijnej syntezy życia świeckiego z zasadami wiary katolickiej. Realizacja tego obowiązku należy do najistotniejszych zadań członkostwa w Akcji Katolickiej. Chodzi tu o osiągnięcie prawdziwej dojrzałości życia z wiary w realiach współczesnego świata.
 

dr Jan Kostrzak POWINNOŚCI CZŁONKÓW AKCJI KATOLICKIEJ  W ŻYCIU SPOŁECZNYM I POLITYCZNYM

Wśród wielu zadań i obszarów działania Akcji Katolickiej formy jej obecności i aktywności w życiu społeczno-politycznym stanowią wyzwanie szczególne. Z jednej strony nadmierna aktywność w tej dziedzinie grozi swoistą polityzacją i spadkiem do roli jednego z wielu kanapowych ugrupowań, dowodzących werbalnie o swoich głębokich związkach z Kościołem i katolicką nauką społeczną. Z drugiej jednak brak zainteresowania tym obszarem, jak to czyni wiele katolickich organizacji i katolików świeckich, oznacza rezygnację z ewangelizacji wspólnoty politycznej i przyzwolenie na jej opanowanie przez ekstremalne siły dla których zarówno wartości, jak i religijność bądź antyreligijność stanowić będą tylko instrumenty w walce o władzę.
Z bólem trzeba stwierdzić, że pewne symptomy takiej choroby w naszym życiu społecznym i politycznym już występują. Istnieją pewne kręgi, a nawet całe ugrupowania polityczne, które pod sztandarem skrajnego liberalizmu, a raczej libertynizmu zwalczają wszelkie przejawy religijności w życiu publicznym. Przykładem tego może być sprawa nauczania religii w szkole, ratyfikacja konkordatu czy nawet ustawa o obowiązku wprowadzenia lekcji w szkole na temat życia seksualnego człowieka. Oprócz tego następuje stopniowa eliminacja z mediów ludzi dla których wiara jest głównym motywem zaangażowania na rzecz dobra wspólnego.
Tego typu postawy wzbudzają w pewnych kręgach katolickich emocjonalne reakcje i czasem prowadzą do uzurpowania sobie przez nie prawa jedynego obrońcy zagrożonych wartości, przy czym obrona ta jest prowadzona językiem walki, dalekim od języka Ewangelii. Nie trzeba dodawać, że taka obrona przynosi więcej szkody niż pożytku. Po pierwsze nigdy nikogo nie nawraca i nie ewangelizuje, a po drugie w ludziach letnich (obojętnych) utrwala przekonanie, że nie warto w nic angażować się, bo wszystko stanowi tylko element walki o własne interesy.
Co w tej, zarysowanej w uproszczony sposób, sytuacji winna robić Akcja Katolicka i jej członkowie? Moim zdaniem, Akcja Katolicka pomimo tych wszystkich zagrożeń musi być obecna w życiu społecznym i politycznym. Jest ona bowiem, złożonym ze świeckich, urzędem działającym z mandatu pasterzy Kościoła i winna być znakiem, że tego Kościoła nie da się zmusić do milczenia, ani zamknąć w kruchcie.
Dla wypełnienia tego zadania i zdobycia wiarygodności Akcja Katolicka nie może być nie tylko partią polityczną, ale także jakimkolwiek partnerem bądź konkurentem w grze politycznej. Sądzę, że byłoby dobrze gdyby jej członkowie nie należeli do żadnej partii politycznej, a formalny zakaz powinien dotyczyć członków kierownictwa od prezesa oddziału parafialnego wzwyż. Takie ograniczenie wydaje się niezbędnym warunkiem, aby Akcja Katolicka mogła na forum publicznym spełniać funkcję mediatora i uczestnika poszukiwań najlepszych dla dobra wspólnego rozwiązań. Uczestnika, który szanując świeckość, czyli autonomię polityki nie przynosi ze sobą gotowych recept na konkretne rozwiązania, ale wynikające z Ewangelii wartości, którymi należy przepoić działanie społeczne i polityczne. Innymi słowy uczestnictwo członków Akcji Katolickiej i wszystkich świadomie wyznających swoją wiarę w tym trudzie ludzkich poszukiwań stanowi jedyną szansę prawdziwej ewangelizacji, czyli
Stąd też pierwszym etapem ewangelizacji polityki musi być uzmysłowienie sobie i innym, mało popularnej w Polsce prawdy tak pięknie sformułowanej przez prof. Bartolomeo Sorge w artykule. Jedność polityczna katolików, czy jedność katolików w polityce [ Katolicyzm społeczny a Polska współczesna, Warszawa 1997, s. 68 - 85] . A oto dłuższy cytat z tego artykułu (s.79):
"Stąd gdy z jednej strony wiara skłania chrześcijan, by unikali bierności czy nieobecności i aktywnie wchodzili do życia społecznego i politycznego, z drugiej strony zostawia im cały trud i odpowiedzialność poszukiwań, ryzyko decyzji; wiara nie zastępuje zawodowej kompetencji, którą każdy musi zdobywać, ucząc się i działając jak wszyscy inni, by móc podejmować ze znajomością rzeczy wszelkie niezbędne przedsięwzięcia, jakich aktywność polityczna wymaga. Każdy polityczny wybór chrześcijanina zawsze będzie zatem owocem podwójnej wierności: wierności wobec inspirujących go wartości chrześcijańskich i wierności wobec reguł   właściwych dla sztuki polityki które przynależą do porządku rozumu i nie wynikają bezpośrednio z nadprzyrodzonych objawień. Nie wystarczy być zatem dobrym chrześcijaninem, by być dobrym politykiem. Żeby być zarazem dobrym chrześcijaninem i dobrym politykiem, należy być człowiekiem syntezy, to znaczy umieć łączyć spójność wobec wiary z poszanowaniem świeckości polityki.
 Jestem przekonany, że głównym zadaniem Akcji Katolickiej w sferze działalności społecznej i politycznej jest pobudzanie aktywności wszystkich wierzących i uświadamianie im i samej sobie konieczności stałego podnoszenia kwalifikacji, aby zachować ten wspomniany wyżej wymóg podwójnej wierności. Bez tej wierności nasza aktywność polityczna będzie tylko cyniczną grą o władzę dla władzy bądź też pełną, choć złożoną z pobożnych życzeń demagogią.
 

Piotr Bagiński AKCJA KATOLICKA WOBEC NIEDOLI BLIŹNIEGO

W posłudze miłości powinna nas ożywiać i wyróżniać określona postawa:
musimy zatroszczyć się o bliźniego jako osobę, którą Bóg powierzył naszej odpowiedzialności
Jan Paweł II "Evangelium Vitae"

Miłosierdzie jest chrześcijańskim obowiązkiem. Wypływa z pobudek nadprzyrodzonych, dyktowanych miłością ku Bogu i bliźnim. Miłosierdzie chrześcijańskie nie może wybierać - musi działać tam, gdzie wołanie o pomoc, bez oglądania się na wartości moralne człowieka potrzebującego, na jego wiek, narodowość, sposób bycia i inne okoliczności. Nie może też oglądać się na jakikolwiek rewanż, uznanie, formę wdzięczności, opinię otoczenia.
Miłosierdzie jako jedna z form miłości bliźniego jest podstawowym - obok miłości Boga - przykazaniem chrześcijańskim. Jest źródłem dobroczynności. Organizację kościelną, która najbardziej kojarzy się z działalnością charytatywną jest CARITAS POLSKA. Jednak jej profesjonalna i bardzo szeroko zakrojona działalność wzmocniona ogólnokrajowym wspomaganiem finansowym, może być jedynie wzorcem do naśladowania. Obszarem działalności charytatywnej Akcji Katolickiej powinny być więc Oddziały Parafialne. Statut Akcji Katolickiej Diecezji Toruńskiej w rozdz. II art. 11 pkt. 3 wskazuje na taką działalność.
Propozycje programowo-organizacyjne dla Oddziałów Parafialnych Akcji Katolickiej wśród proponowanych grup tematycznych wymieniają Grupę Charytatywną. Określając jej zakres działalności, proponują "organizowanie pomocy materialnej dla potrzebujących na terenie parafii (skuteczny system informacji, mobilizowanie parafian, organizowanie zbiórek, rozdzielanie darów itp.) Współpraca z organizacjami charytatywnymi (głównie z Caritasem)".
Parafia jako podstawowa komórka najlepiej rozumie potrzeby własnego środowiska. Stąd szczególna rola jaką się jej przypisuje. Poprzez swoją działalność charytatywną chrześcijańska wspólnota parafialna przekazuje wciąż od nowa ewangeliczną przypowieść o miłosiernym samarytaninie pochylającym się nad ogromną rzeszą potrzebujących, chorych i cierpiących.
 W instrukcji Konferencji Episkopatu Polski na temat pracy charytatywnej w parafiach zaakcentowano obowiązek współdziałania świeckich z duchowieństwem w dziedzinie dobroczynności, powołując się na fakt, iż sam Chrystus powierzył swą zbawczą misję zarówno duchownym jak i świeckim. W ślad za tym Apostołowie powoływali współpracowników do "codziennego rozdawania jałmużny" oraz do tego, by "obsługiwali stoły" (Dz 6,1-7). Stanowi to dla Oddziałów Parafialnych Akcji Katolickiej żywy przykład i wezwanie do prowadzenia działalności charytatywnej dla usprawnienia posługi miłosierdzia.
Ubóstwo zwykle wiąże się z dysfunkcjami rodziny, ciężką chorobą, starością, a także alkoholizmem czy narkomanią. Pojawienie się na szeroką skalę bezrobocia stworzyło nowe zagrożenia. Najbardziej narażone na ubóstwo materialne są rodziny objęte bezrobociem, rodziny wielodzietne, oraz rodziny zamieszkujące w małych miastach i na wsi. Szczególnie wysoki odsetek rodzin ubogich odnotowuje się wśród rodzin z czworgiem i więcej dzieci. Wśród tych rodzin prawie 25% zagrożonych jest ubóstwem trwałym, a ponad 80% nie osiąga dochodów na poziomie minimum socjalnego. Z obliczeń Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych wynika, że ok. 900 tys. dzieci w wieku poniżej 15 lat żyje w rodzinach nie osiągających dochodów na poziomie minimum egzystencji. Rodziny te wymagają stałego wsparcia materialnego.
Działalność charytatywna skierowana na pomoc najbardziej potrzebującym nakłada na dobroczyńców wysokie wymagania. Przy nieodpowiedniej postawie z dobroczynności można popaść w filantropię. Trzeba wyraźnie podkreślić, że filantropia, aczkolwiek godna szacunku, tworząca nieraz rzeczy wielkie i społecznie przydatne, nie jest identyczna z miłosierdziem chrześcijańskim, co więcej - nigdy mu nie dorównuje.
Osoby angażujące się w zespołową działalność charytatywną muszą wypracować następujące cechy: żywotne zjednoczenie z Chrystusem, wolność od więzów bogactwa, zdolność do wielkodusznego poświęcenia się, zdolność do spieszenia z pomocą w każdej potrzebie, kwalifikacje zawodowe, zmysł rodzinny i obywatelski oraz cnoty odnoszące się do życia społecznego: uczciwość, poczucie sprawiedliwości, szczerość, uprzejmość, delikatność, siła ducha.
Każdy, kto pragnie na gruncie lokalnej wspólnoty parafialnej pomagać potrzebującym, staje wobec dziesiątków pytań, tworzących jeden wielki znak zapytania: JAK? Od czego zacząć? Jak się zorganizować? Skąd czerpać środki? Jak się rozliczać?...
Pytań jest wiele, dlatego lepiej nie tracić energii na wyważanie otwartych drzwi. Inni wiele już zrobili przed nami. Tak jak rozliczne potrzeby, tak i wielu ludzi mogących służyć swoim doświadczeniem jest wśród nas. Jest w obrębie Kościoła wiele organizacji, z których doświadczenia można skorzystać, od Caritasu począwszy a na prężnie działających Parafialnych Zespołach Charytatywnych skończywszy. Trzeba tylko otwartym na ludzkie potrzeby sercem wniknąć w głąb wspólnoty. Pan przez nieskończoną miłość i mądrość swoją pozwoli dojrzeć obszary potrzeb i wskaże sposoby oraz siły tym, którzy tę pomoc będą chcieli zanieść. Akcja Katolicka, szczególnie przez jej Oddziały Parafialne ma na tej niwie wyjątkowo dużo do zrobienia.
Rozważanie niniejsze pragnę zakończyć refleksją Biskupa kieleckiego Kazimierza Ryczana: Dobro stanowi nieodzowny warunek stawania się pełniejszym człowiekiem. Realizowane dobro - to kolejny krok na drodze do dojrzałości.
 

Iwona Owsiak MŁODE POKOLENIE W AKCJI KATOLICKIEJ

"Na skrzyżowaniach, gdzie zbiegają się liczne ścieżki Waszych dni, stawiacie sobie pytanie o wartość prawdy każdego Waszego wyboru. Może się zdarzyć, że decyzja będzie trudna i niewygodna i że nieustępliwa stanie się pokusa ustępstwa. Poznali to uczniowie Jezusa, ponieważ świat pełen jest dróg wygodnych i pociągających, które wiodą w dół, w ciemną dolinę. Jezus proponuje drogę pod górę, którą idzie się z trudem, ale która jednak pozwala oczom serca ujrzeć coraz szersze horyzonty. Wybór należy do Was: albo ulegniecie i będziecie się zsuwać w dół, ku dolinom płaskiego konformizmu, albo też podejmiecie trud wspinaczki ku szczytom, na których oddycha się czystym powietrzem prawdy, dobra, miłości."

Tymi słowami zwrócił się Ojciec Święty Jan Paweł II w dniu 27.XI.1997 r. do młodych ludzi w ramach XXIII Krajowego Kongresu Eucharystycznego w Bolonii.

Czy młode pokolenie podejmie trud wspinaczki ku szczytom, gdzie można oddychać prawdą, dobrocią i miłością? Zależeć będzie to od starszego pokolenia, czy będzie w stanie wskazać alternatywę wyborów życiowych. Czy będzie umiało pociągnąć za sobą młodych i zapalić ich do działalności w głoszeniu Ewangelii oraz zaangażowaniu się w służbę dla społeczności lokalnej w duchu katolickiej nauki społecznej na rzecz pełnej godności człowieka.
Działalność na polu nowej ewangelizacji może wnikać w każde dziedziny życia, a szczególnie w te, które w danej społeczności lokalnej są najbardziej wyraźne i wymagają ewangelicznego świadectwa.
Dzisiejszy świat oferuje młodemu człowiekowi konsumpcyjny styl życia, wartości, które w rzeczywistości są antywartościami. Jest to nie do przyjęcia dla chrześcijanina, Kiedy kultura ludzka jest zagrożona, jest również zagrożony sam człowiek, zwłaszcza młody, który ciągle poszukuje swojego miejsca w życiu. Poprzez ewangelizację należy ukazać właściwe kryteria oceny, hierarchię dóbr, postawy i nawyki myślowe, modele życia proponowane przez samego Jezusa Chrystusa.
Ewangelia jest ponadczasowa i zawsze aktualna. Proponowane przez Jezusa Chrystusa wartości są atrakcyjne i do przyjęcia dla każdego człowieka, ale wymagają od niego właściwej postawy. Należy sobie postawić pytanie, od czego zacząć, by zainspirować ewangelizację życia społeczności lokalnych, by przyciągnąć jak największą liczbę osób.
W każdej społeczności są ludzie, którzy posiadają różne uzdolnienia i zainteresowania. Trzeba tylko ich poszukiwać, dotrzeć do nich. Nie zawsze jest to łatwe, gdyż nie rozwinęła się jeszcze w wielu lokalnych społecznościach świadomość, że mogą sami coś tworzyć, przemieniać, inspirować, za coś brać odpowiedzialność.
Wyzwolenie, często bardzo dużych pokładów energii w ludziach będzie zależało od liderów życia wspólnot, takich jak Akcja Katolicka, grupy modlitewne, charyzmatyczne itp.
Na taką działalność częściej przystają młodzi ludzie, którzy mają niespożyty zasób energii i ukrytych talentów.
Wachlarz propozycji może być bardzo szeroki, uzależniony od wielkości parafii. Konkretne propozycje, w które najchętniej angażują się młodzi, to śpiew i muzyka, gdzie mogą oni tworzyć zespoły instrumentalne, wokalne, schole, mogą angażować się w przygotowanie liturgii, brać udział w koncertach, festiwalach i konkursach. Ci z uzdolnieniami słowa mówionego i pisanego mogą wykazać się swymi talentami jako młodzi poeci, pisarze, redaktorzy gazetek, biuletynów, organizować akademie, misteria, konkursy, brać udział w obrzędach liturgicznych i przygotowywać je na odpowiednim poziomie. Mogą organizować odczyty, rekolekcje zamknięte, kursy formacyjne, dni skupienia, pielgrzymki piesze i autokarowe do sanktuariów.
Wreszcie tych, którzy z potrzeby serca lubią iść z pomocą do potrzebujących, można zaangażować w działalność charytatywną - pomoc chorym, niepełnosprawnym, starszym, w organizowanie zbiórek, kiermaszy, ofiar na cele charytatywne itp.
Można i należy angażować młodych w kształtowanie kultury lokalnej poprzez imprezy takie jak dożynki, przeglądy kultury parafialnej, dni patrona parafii, odczyty, prelekcje, wykłady kulturalno-naukowe i inne, związane z kultywowaniem tradycji lokalnych.
Inną specjalną ofertą dla młodych może być zaangażowanie ich w ochronę zabytków sakralnych i innych dóbr kultury materialnej. Można ustanowić opiekę nad obiektami w formie choćby straży honorowej, porządkowej, zabezpieczającej. Można też zorganizować grupę przewodników dla turystów.
W dziedzinie rozrywki i sportu energię młodych można skierować na organizowanie wypoczynku poprzez takie formy organizacyjne jak obozy, wycieczki, rajdy, kolonie, zabawy taneczne, rozgrywki sportowe (spartakiady, parafiady), wreszcie stale działające kluby sportowe, turystyczne, itp.
Form działalności dla młodych na terenie parafii jest bardzo wiele. Wszystkie one mogą i muszą być przenikane wartościami ewangelicznymi. Warto się dla nich natrudzić, gdyż prowadzą wszystkich, którzy się w to angażują i tych, którzy z tego korzystają do tworzenia prawdziwej kultury chrześcijańskiej, służącej człowiekowi, jego rozwojowi przez co pomagają mu w jego zbawieniu.
Przestrzeń, w której można prowadzić tak różnorodną działalność jest bardzo duża, ponieważ nie ogranicza się tylko do parafii, lecz może i powinna wychodzić na zewnątrz, do innych grup środowiskowych i społeczności.
Tak szerokie propozycje mogą stworzyć możliwości dla ludzi, a z drugiej strony przyciągną do Akcji Katolickiej nowe aktywne osoby, które przez integralną i systematyczną formację będą przejmować w kolejnych latach w niej przewodnictwo. Coraz lepiej informowani świeccy wierni wzmocnią misję Kościoła w dziele ewangelizacji tam, gdzie będą w tym niezastąpieni. Tego należy życzyć całemu Kościołowi Powszechnemu na chwałę Boga, szczególnie w czasach, gdy przygotowuje się on do jubileuszu dwutysiąclecia chrześcijaństwa.
Jezus Chrystus daje moc swojemu ludowi, lecz czeka na nasze ręce gotowe do pracy, na gorące serca, by podjąć ten wielki trud i przemieniać oblicze ziemi. 

Piotr Frank DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA  W AKCJI KATOLICKIEJ

1. Akcja Katolicka Diecezji Toruńskiej według Par.1 pkt. 3 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dn. 18 czerwca 1997r., w sprawie nadania osobowości prawnej Akcji Katolickiej Archidiecezji Białostockiej oraz Akcjom Katolickim Diecezji Kieleckiej i Toruńskiej (Dz. U. Nr 70 poz.447 z 1997r.), jest kościelną osobą prawną Kościoła Katolickiego w rozumieniu Art.10 w związku z Art.34 ust.3 Ustawy z dn. 17 maja 1989r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej (Dz. U. Nr 29 poz.154 z 1989r.), zwanej dalej u.s.P.K.K.
Akcja Katolicka jako organizacja kościelna działa w ramach tej kościelnej osoby prawnej, w której została powołana i nie stosuje się do niej prawa o stowarzyszeniach (Art.34 ust.1,3 i 5 u.s.P.K.K.).

2.Pragnę przypomnieć, iż Akcji Katolickiej przysługują następujące przywileje:

• prawo nabywania, posiadania i zbywania mienia ruchomego i nieruchomego, nabywania i zbywania innych praw oraz zarządzania swoim majątkiem (Art.52 u.s.P.K.K.),
• zwolnienie od obowiązku uzyskania zezwolenia na przyjęcie spadku, zapisu i darowizny (Art.53 ust.1 z zastrz. ust.2 i 4 u.s.P.K.K.),
• zwolnienie od opodatkowania z tytułu przychodów ze swojej działalności niegospodarczej, czyli statutowej; w tym zakresie nie ma obowiązku prowadzenia dokumentacji wymaganej przez przepisy o zobowiązaniach podatkowych (Art.55 ust.2 u.s.P.K.K., oraz Art.17 ust.1 pkt 4a Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - Dz. U. Nr 5 z 1995r.),
• dochody z działalności gospodarczej Akcji Katolickiej, oraz spółek, których udziałowcami są wyłącznie kościelne osoby prawne (w tym Akcja Katolicka), są zwolnione od opodatkowania w części, w jakiej zostały przeznaczone w roku podatkowym lub w roku po nim następującym na cele kultowe, oświatowo-wychowawcze, naukowe, kulturalne, działalność charytatywno-opiekuńczą ,dobroczynność, ochronę zdrowia i pomoc społeczną, rehabilitację społeczną, zawodową i społeczną inwalidów, kulturę fizyczną i sport, ochronę zabytków, konserwację zabytków oraz (wg Art.41 ust.2 i 3) na inwestycje sakralne i kościelne (Art.55 ust.3 u.s.P.K.K.); również Art.17 ust.1 pkt 4, 4a lit. b), 4b Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - Dz. U. Nr 106 poz.482 i Nr 134 poz.646 z 1993r. - zwanej dalej u.p.d.o.p., zwolnienie powyższe nie dotyczy jednak dochodów uzyskanych z działalności handlowej w rozumieniu Art.17 ust.1a u.p.d.o.p. - Dz. U. Nr 106 poz.482 z dn. 9 listopada 1993r.,
• zwolnienie od opodatkowania i od świadczeń na fundusz gminny i fundusz miejski, od nieruchomości lub ich części, stanowiących jej własność lub używanych przez nią na podstawie innego tytułu prawnego na cele niemieszkalne, z wyjątkiem części zajmowanej na wykonywanie działalności gospodarczej (Art.55 ust.4 u.s.P.K.K.),
• nabywanie i zbywanie rzeczy i praw majątkowych przez Akcję Katolicką w drodze czynności prawnych oraz spadkobrania, zapisu i zasiedzenia jest zwolnione od podatku od spadków i darowizn oraz opłaty skarbowej, jeżeli ich przedmiotem są rzeczy i prawa nie przeznaczone do działalności gospodarczej, a także sprowadzone z zagranicy maszyny, urządzenia i materiały poligraficzne oraz papier (Art.55 ust.6 u.s.P.K.K.), te ostatnie są wolne też od opłat celnych (Art.56 pkt 1b u.s.P.K.K.),
• zwolnione są od podatku dochodowego również dochody Akcji Katolickiej z tytułu dotacji podmiotowych uzyskiwanych z budżetu państwa i budżetów samorządowych oraz z państwowych i samorządowych funduszy celowych (Art.17 ust.1 pkt 14 u.p.d.o.p.), dochody z tytułu dotacji przedmiotowych, subwencji, dopłat i innych nieodpłatnych świadczeń, stanowiące zwrot wydatków poniesionych na zakup albo wytworzenie we własnym zakresie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, od których dokonuje się odpisów amortyzacyjnych (Art.17 ust.1 pkt 20 u.p.d.o.p.), a także dochody z tytułu prowadzenia, na podstawie zezwolenia, loterii fantowych i gry bingo fantowe (Art. 17 ust.1 pkt 16 u.p.d.o.p.),
• dochody ze składek członkowskich są wolne od podatku (Art.17 ust.1 pkt 13 u.p.d.o.p.),

3. Organizacyjnie wyodrębnione jednostki Akcji Katolickiej prowadzące działalność gospodarczą zobowiązane są prowadzić dotyczące tej działalności księgi handlowe lub podatkowe księgi przychodów i rozchodów. W celu skorzystania z prawa do zwolnienia od podatku dochodowego, w deklaracjach na zaliczki oraz w zeznaniach podatkowych składanych urzędom skarbowym należy podać wysokość dochodów przeznaczonych na cele wymienione w punkcie 2. Jeżeli całość dochodów przeznaczona zostanie na cele statutowe (wg punktu 2) należy przed rozpoczęciem działalności gospodarczej wystąpić z odpowiednim wnioskiem o zaniechanie pobierania zaliczek na poczet podatku do terenowo właściwego Urzędu Skarbowego.

4. Akcja Katolicka ma nadany numer REGON, który zostanie udostępniony celem rozpoczęcia działalności gospodarczej dla zainteresowanych Oddziałów Parafialnych z chwilą uzyskania, na złożony przeze mnie wniosek, decyzji dyrektora Izby Skarbowej w Toruniu, uznającej dotychczas organizacyjnie wyodrębnione oddziały, za odrębne podmioty podatkowe, bez wymogu uzyskania przez nie osobowości prawnej. Nie zwalnia to Oddziałów Parafialnych od wymogu rejestracji (VAT-6 lub NIP-2) w terenowo właściwym Urzędzie Skarbowym. W sprawach wątpliwych serdecznie proszę o kontakt i konsultację.
Szczęść Boże!  

Piotr Frank
Skarbnik Zarządu DIAK

Wacław Jankowski AKCJA KATOLICKA  W DZIELE KRZEWIENIA KULTURY I TRADYCJI NARODOWEJ

Jednym z celów Akcji Katolickiej jest nieustanne pogłębianie formacji chrześcijańskiej
(art. 10 Statutu Akcji Katolickiej Diecezji Toruńskiej).

Nasza tożsamość narodowa jest nierozerwalnie związana z chrześcijaństwem. Akt chrztu Księcia Mieszka I wraz z dworem miał decydujące znaczenie dla ukonstytuowania się Państwa Polskiego. Niekwestionowana jedność czasowa Chrztu Polski i powstania państwa stanowi mocny fundament ponad tysiącletniej Rzczypospolitej.
Jest rzeczą niesłychaną i wspaniałą zarazem okoliczność, że najstarszy dokument państwowy dotyczący Polski, pochodzący z 990 - 992 roku zwany Dagome iudex jest supliką naszego władcy skierowaną do Stolicy Apostolskiej o objęcie naszego państwa opieką papieża (symboliczne oddanie państwa polskiego papieżowi). Wielokrotnie w naszej historii walki narodu o przetrwanie katolickość naszych przodków była najpewniejszym i niezawodnym orężem.
Siłę polskiego katolicyzmu stanowi budowanie na fundamentach tradycji. jest ona bowiem historią zbawienia dokonaną wobec poprzednich pokoleń, a dla teraźniejszości niesie w sobie zobowiązanie. Trzeba więc widzieć naszą teraźniejszość, zawsze jako owoc dnia wczorajszego i dopełniać ją o to dziedzictwo, które zostało nam przekazane przez wieki, udoskonalać je, przekazywać i zachowywać dla przyszłości.  Te słowa Ks. Dr Mariana Dudy trafnie ujmują istotę problemu: bez uwzględnienia tradycji narodowej formacja nasza będzie niepełna. Należy podkreślić, że integralnym składnikiem naszej tradycji narodowej jest słynna polska tolerancja. rzeczpospolita była przedmurzem chrześcijaństwa, a jednocześnie miejscem zderzenia się wpływów Rzymu i Bizancjum. Okoliczność ta wpłynęła w decydującej mierze na ukształtowanie się niespotykanej w europie tolerancji (m. in. Rzeczpospolita była największym skupiskiem diaspory judaizmu).
Jan Paweł II w swoim nauczaniu nieustannie wskazuje na ważność tradycji narodowej: (...) zanim stąd odejdę, proszę was, abyście całe to duchowe dziedzictwo, któremu na imię Polska, raz jeszcze przyjęli z wiarą, nadzieją i miłością - taką, jaką zaszczepia w nas Chrystus na Chrzcie Św.:
- abyście nigdy nie zwątpili i nie znużyli się, i nie zniechęcili,
- abyście nie podcinali sami tych korzeni, z których wyrastamy.
Proszę was:
- abyście mieli ufność nawet wbrew każdej swojej słabości, abyście szukali zawsze duchowej mocy i Tego, u którego tyle pokoleń ojców naszych i matek ją znajdowało,
- abyście od Niego nigdy nie odstąpili,
- abyście nigdy nie utracili tej wolności ducha, do której On wyzwala człowieka,
- abyście nigdy nie wzgardzili tą miłością, która jest największa, która się wyraziła przez Krzyż, a bez której życie ludzkie nie ma korzeni, ani sensu (...) .
Czy możemy zostać obojętni wobec apelu największego naszego Rodaka Umiłowanego Ojca Świętego? Bez uwzględnienia dziedzictwa narodowego formacja nasza byłaby niepełna.
Neoliberalne i lewicowe siły, wszechobecne w mediach, próbują przekreślić naszą tradycję narodową, a zwłaszcza nierozerwalnie z nią związany nurt chrześcijański, odcinając nam korzenie, lansując modę na tzw. "europejskość", który to termin w ich ustach oznacza to samo, co kosmopolityzm, czy internacjonalizm. Do Ojczyzny ojczyzn, tj. do prawdziwie wspólnej Europy musimy wnieść to wszystko, co stanowi nasze wielkie dziedzictwo i bogactwo, tj. wszystkie wartości wypływające z naszej tradycji narodowej i kultury, gdyż w przeciwnym wypadku będziemy bezkształtną, bezosobową masą, ubogimi krewnymi dla innych narodów europejskich.
Czyż nie jest skandalem, że demokratycznie wybrany poprzedni parlament przez cztery lata nie zdążył ratyfikować Konkordatu ze Stolicą Apostolską, którą po raz pierwszy w dwutysiącletniej historii Kościoła kieruje nasz rodak? Jak fakt ten mógł być możliwy w kraju, gdzie ponad 90% ludności przyznaje się do wyznania rzymsko katolickiego?
Aby wypełnić postawione przed nami zadanie, członkowie Akcji Katolickiej, by kształtować innych, muszą najpierw zadbać o własną formację, której ważnym składnikiem jest tradycja narodowa.
W naszej działalności musimy organizować prelekcje i odczyty w klubach parafialnych, przypominać młodemu pokoleniu w atrakcyjnej i informacyjnie nośnej formie martyrologię narodu polskiego, rozpoznawać obecne zagrożenia i szanse, a z historii czerpać wzorce do zachowań naszych, w teraźniejszości i przyszłości. Każde pokolenie ma bowiem swoje zadania i nie możemy oglądać się wstecz, tylko czerpiąc z mądrości przodków, budować nasz wspólny dom: Polskę, gdzie Chrystus powinien zajmować centralne miejsce.
Poza omawianym tematem chciałbym zwrócić szczególną uwagę na rolę osobistego świadectwa w Akcji Katolickiej. "Czyńcie wszystko bez szemrań i powątpiewań, abyście się stali bez zarzutu i bez winy jako nienaganne dzieci Boże pośród narodu zepsutego i przewrotnego. Między nimi jawicie się jako źródła światła w świecie" (Flp 2,14-15).
Jeżeli mamy jawić się jako źródła światła w świecie, to jest to ogromne zobowiązanie, aby nigdy swoim złym przykładem nie zniechęcić innych.
 

Artur Szymczyk AKCJA KATOLICKA  W ŚRODKACH SPOŁECZNEGO PRZEKAZU

"Ewangelizacja jest największym i najbardziej porywającym wyzwaniem wobec którego Kościół staje od początku swego istnienia. Jednakże moment historyczny, który obecnie przeżywamy (...) stanowi wielkie wezwanie do nowej ewangelizacji, to znaczy do głoszenia Ewangelii zawsze nowej i zawsze niosącej nowość; do ewangelizacji, która musi być prowadzona z nową gorliwością, nowymi metodami i zastosowaniem nowych środków wyrazu."
       enc. Veritatis Splendor nr 106

Ewangelizacja stanowi podstawowe zadanie całego Kościoła. Jest ona wypełnieniem nakazu misyjnego Chrystusa Pana złożonego na ręce apostołów przed Wniebowstąpieniem- "Idźcie na cały świat i głoście Ewangelie wszelkiemu stworzeniu" (Mk 16, 15). Do realizacji tego wezwania zobowiązani są wszyscy, którzy przez chrzest nalezą do Chrystusa i Jego Kościoła. W związku z tym " nowa ewangelizacja" stanowi główne zadanie Akcji Katolickiej, która jako urząd Kościoła bierze udział w jego misji wobec świata.
"Nowa ewangelizacja" u progu trzeciego tysiąclecia chrześcijaństwa stanowi szczególne wyzwanie wobec wzrastającej fali wielu negatywnych zjawisk społecznych, politycznych i religijnych takich jak: rugowanie wartości etycznych z życia społecznego, libertynizm, wzrastająca fala przestępstw, rozkład rodziny oraz praktyczny ateizm, czyli życie tak, jak gdyby Boga nie było.
Naglącym nakazem w tej sytuacji jest głoszenie światu Dobrej Nowiny o Jezusie Chrystusie, który pokonał grzech, zwyciężył szatana i śmierć, z którego wszystko bierze początek i ku któremu wszystko zmierza. On jest Zbawicielem i w Nim egzystencja człowieka nabiera sensu, wartości i celu. Zadaniem Akcji Katolickiej jest przepowiadanie Jezusa Chrystusa pochylającego się nad człowiekiem, by objawić miłość Boga wobec ludzkości, miłość, która przemienia, wyzwala, przebacza i zbawia. W ten sposób Akcja Katolicka bierze udział w potrójnej misji Kościoła: kapłańskiej, prorockiej i królewskiej, biorąc współodpowiedzialność za zbawienie świata.
"Nowa ewangelizacja" w sytuacji, w której obecnie się znajdujemy powinna uwzględniać mentalność człowieka i jego społeczne uwarunkowania. Do ewangelicznego przepowiadania należy wykorzystać wszelkie dostępne środki wyrazu, a więc i środki społecznego przekazu myśli. Podkreślił to już Sobór Watykański II w Dekrecie o środkach społecznego przekazu myśli - Inter mirfica. Czytamy w nim: Ponieważ Kościół katolicki ustanowiony został przez Chrystusa Pana, aby nieść wszystkim zbawienie, i wobec tego przynaglany jest koniecznością przepowiadania Ewangelii, przeto uważa on za swój obowiązek głosić orędzie zbawienia również przy pomocy środków przekazu społecznego oraz uczyć ludzi właściwego korzystania z nich (DSP 3).
Nauka Soboru w tym aspekcie znalazła swoje przełożenie na zadania, jakie Kościół nakreślił Akcji Katolickiej. Odnajdujemy je w Statucie. Ich realizacja ma dokonywać się m. in. poprzez działalność kulturalną i informacyjną w szczególności przy użyciu środków przekazu (Statut A.K. art. 11 pkt. 2).
Znając siłę przekazu, jaką niosą w sobie media oraz możliwości oddziaływania na jednostki i grupy społeczne, nie można przejść obojętnie wobec tej jakże bogatej w możliwości formy przekazu.
Dokument Soborowy Inter mirfica wzywa chrześcijan do wykorzystania środków przekazu w dziele ewangelizacji. Dotyczy to również Akcji Katolickiej, która dostrzega swoje szczególne miejsce w Kościele.
Sobór określił cel korzystania z tych środków. ma nim być: rozpowszechnianie i obrona prawdy oraz troska o chrześcijańskie wychowanie ludzkiej społeczności (DSP17), jak również i to, by właściwie urabiać sumienia wiernych w dziedzinie korzystania z tych środków (DSP 21).
Na bazie nauki Soboru należy postawić pytanie: W jaki sposób Akcja Katolicka może realizować swoje statutowe powinności wykorzystując środki społecznego przekazu?
Postrzegając Akcję Katolicką Diecezji toruńskiej jako wspólnotę oddziałów parafialnych warto zasygnalizować kilka możliwości wykorzystania środków przekazu myśli w działalności oddziałów parafialnych Akcji.

1. Prasa.
Siłę oddziaływania prasy dostrzegamy dzisiaj praktycznie na każdym kroku, szczególnie, gdy lansuje ona jedynie laickie wartości. Dlatego też przeciwwagą niech będzie podejmowane przez Akcje szerzenie przy wykorzystaniu prasy wartości nieprzemijających- prawdy, dobra i miłości.
Dla szerzenia idei i celów Akcji Katolickiej oraz szczegółowego planu działalności Oddziału Parafialnego Akcji wskazane jest podjęcie współpracy z prasą katolicką, ogólnodiecezjalną- Tygodnik Katolicki Niedziela- Głos z Torunia. Dużą pomoc stanowi tu powołana diecezjalna sekcja d/s środków społecznego przekazu i informacji w formie Diecezjalnego Biura Informacyjnego Akcji Katolickiej (zob. biuletyn Razem nr II nr 2, s. 24), które umożliwia kontakt z prasą ogólnodiecezjalną i pomaga w promocji podejmowanych inicjatyw statutowych przez oddziały.
Na płaszczyźnie społeczności lokalnej, parafii, dla krzewienia działalności Akcji cenna może okazać się współpraca z prasą parafialną, lokalną lub regionalną.
Wyzwaniem dla Oddziału Parafialnego Akcji może stać się powołanie do istnienia gazetki lub biuletynu parafialnego, jeżeli takiego nie ma, z przeznaczeniem dla wszystkich parafian, podejmującego jako tematykę: naukę Kościoła, bieżące sprawy wspólnoty parafialnej oraz program, zamierzenia i relacje z działalności Akcji Katolickiej. Jeżeli to zamierzenie przewyższa na razie możliwości Oddziału, dla przekazu informacji można wykorzystać parafialną tablicę ogłoszeń.

2. Radio.
Dostrzegamy dzisiaj zwiększające się zainteresowanie, szczególnie u ludzi młodych, programami radiowymi.
Rośnie ilość rozgłośni radiowych, a zwłaszcza tych, które swym zasięgiem obejmują zawężony teren- radiowe stacje lokalne lub szerszy- radiowe stacje regionalne.
Jako konieczność jawi się, dla uzyskania dostępu do większej liczby słuchaczy, współpraca z tymi stacjami radiowymi, zwłaszcza z rozgłośniami katolickimi, które posiadają pełne zrozumienie dla podejmowanych przez Akcję działań. Kooperacja ta może zaowocować wzrostem zainteresowania oraz wsparciem podejmowanych przez Oddział Parafialny Akcji przedsięwzięć.

3. Telewizja i kinematografia.
Szerzenie wartości chrześcijańskich jest zadaniem Akcji Katolickiej. Na jego realizację duży wpływ może mieć powołanie przy Oddziale Parafialnym Akcji Klubu Edukacja 2000, w którym można wypożyczać kasety video z filmami nie zawierającymi scen przemocy, lecz promującymi wartości etyczne. Wskazane byłoby podjęcie współpracy z ośrodkami telewizji regionalnej lub lokalnej - kablowej, jeśli taka funkcjonuje, w celu szerzenia podejmowanych przez Akcję zadań.
W planie rocznej działalności Oddziału można uwzględnić zorganizowanie dni, tygodnia lub przeglądu filmu chrześcijańskiego. Nietrudno wnioskować, że środki masowego przekazu myśli otwierają dla Akcji Katolickiej wiele możliwości skutecznego udziału w nowej ewangelizacji?. Ich wykorzystanie powinno zmierzać do formowania kultury życia społecznego, jak i szeroko pojętej kultury, której wiara w Chrystusa nadaje kształtu i wyrazu. Potwierdzeniem tego niech będą słowa Ojca Świętego Jana Pawła II wypowiedziane podczas homilii na Mszy kanonizacyjnej bł. Królowej Jadwigi: Wiara potrzebuje kultury i kulturę tworzy, żyje w przestrzeni kultury.

Artur Szymczyk
Członek Zarządu

STRONA GŁÓWNA

BIULETYNY "RAZEM"